Op de Utrechtse Heuvelrug (UH) leven er enkele solitaire wolven. En is een paartje met welpen en mogelijk nog een tweede paartje met welpen (anno 2024).
De Provincie Utrecht spreekt over 'in ieder geval de aanwezigheid van drie gevestigde wolven en vijf welpen'. Dhr Koffermans van Faunabeheer heeft op 16-9-2024 op tv uitgesproken dat er op de UH 9 wolven aanwezig zijn.
Op BIJ12.nl is te zien dat er tot nu toe 9 verschillende DNA profielen zijn vastgelegd op de UH.
Echter kan er zo meer bij komen vanuit andere gebieden, ze kunnen vele kilometers af leggen dus verplaatsen over een groot gebied op 1 dag. Ook overdag.
Gemiddeld legt een gevestigde wolf 20-25 kilometer per dag af en een zwervende/solitaire wolf 70 km per dag af , zelfs 200 kilometer per dag is mogelijk. En ze kunnen 60 kilometer per uur aan snelheid halen. Doorgaans verlaten tweejarige wolven de roedel en worden dan een zwervende wolf.
Het kaartje hierboven is van BIJ12, die de wolvenmonitoring doet.
Op de European Predation Map (EPM) is beter te zien waar de incidenten zich in Europa en Nederland voordoen. Bij12 houdt dit ook bij, maar noemt een regio en geen exacte locatie.
Er zijn sinds zomer 2023 schademeldingen van schapen op de Utrechtse Heuvelrug, ook begin 2024 zijn er weer nieuwe meldingen (omgeving Doorn, Woudenberg, Leusden) met ook twee incidenten met paarden (Veenendaal, Leusden). En dat zal voorlopig zo blijven, want de wolf blijft dankzij de beschermde status. Het is iets om rekening mee te houden, vooral voor paardenhouders en hippische recreanten in de regio.
Tijdens het buitenrijden kan je op de UH een wolf tegenkomen. Tot nu toe zijn er enkele zichtmeldingen te paard geweest net onder het Leersumse Veld en meerdere zichtmeldingen te Leusden. Vanuit de hele UH komen zichtmeldingen (niet te paad), maar de Vuursche en Soest lijkt tot nu toe het rustigst en Austerlitz en Leusden/Woudenberg het onrustigst.
Ervaringen van de Veluwse ruiters is dat ontmoetingen goed verlopen. Een aantal van hun hebben onderstaande tips gegeven wat je kan doen als je een wolf ontmoet te paard.
Maar op de Utrechtse Heuvelrug worden in juli 2024 problemen ervaren met het wolvenpaar te Leusden/Leusderheide, sinds ze welpen hebben. En de solitaire wolf te Austerlitz zorgt ook voor problemen, vooral voor hondeneigenaren. Deze wolf zwerft ook in het buitengebied van Driebergen/Langbroek/Doorn.
Verder op deze pagina vind je wat basis informatie over de wolf en nieuwsartikelen. De nieuwste artikelen staan onderaan de pagina.
Subsidie aanvragen voor wolfwerende omheining kan op deze pagina.
De provincie Utrecht heeft een wolvenconsulent aangesteld. U kunt hem benaderen via faunabeheer@provincie-utrecht.nl met vragen over hoe om te gaan met de wolf, vragen over het nemen van maatregelen of vragen over het aanvragen van subsidie. (zie pagina over de wolf van de Gemeente Utrechtse Heuvelrug)
Tips hoe om te gaan met de wolf te paard:
- Blijf rustig en blijf doorrijden.
- Blijf geluid maken, niet schreeuwen maar praten.
- Schreeuwen ga je doen als je agressief moet overkomen om afstand te creëren, maar niet gelijk doen als je dus een wolf ziet. Hou de situatie eerst rustig en geeft de wolf de kans om uit te wijken voor je.
- Geef tijdens het doorrijden de wolf de kans om weg te gaan. Dus rustig doorrijden, niet wegjagen of een doorgang forceren. Tot nu toe gaat de wolf zelf weg als ze in het zicht komen. Geef deze reactie dus de kans.
- Een wolf komt achter een prooidier aan als je je zo gedraagt, pas dus op dat je niet voor de wolf uit gaat draven, hou zo mogelijk je tempo laag.
- Staat de wolf echt voor je op het pad, dan wachten of omkeren / ander pad in slaan.
- Voor menners kan wachten of omkeren lastiger zijn. Neem dezelfde benadering als met een agressieve hond. Stilstaan en evt vasthouden. Een ervaren menner geeft aan dat ze tot nu toe geen problemen heeft ervaren op de Veluwe met de wolven die in zicht kwamen, ze zou ook eerder doorrijden en erop af sturen dan er van weg te rijden, maar dan heb je wel brave paarden nodig.
Waar kan je op letten tijdens het rijden:
- Luister naar je paard, als hij iets niet wil kan het zijn dat er een wolf loopt of gelopen heeft waar je op dat moment rijdt. Wees dus attent op dit gedrag. Ga een pad niet in als je paard echt die kant niet op wil.
- Wolven kan je ruiken, als je de geur herkent op den duur. Het is een soort gierlucht maar dan chemischer, best sterk.
Deze tips zijn gegeven door ruiters op de Veluwe die vaker een wolf zijn tegen gekomen.
BIJ12 geeft zelf tips op hun website
De Provincie Utrecht heeft eigen tips opgesteld:
Het belangrijkste is om niet in paniek te raken tijdens een ontmoeting met een wolf. Blijf rustig, draaf of galoppeer niet weg. Plaats het paard met het hoofd naar de wolf, zodat het paard de wolf kan zien.
Bent u met meerdere paarden? of met een paard en een hond? Houdt u dan aan de onderstaande punten:
De Provincie Utrecht heeft hun website mbt informatie over de wolf in augustus 2024 uitgebreid, kijk hier voor de pagina.
De wolf en wetgeving
BIJ12 voert namens de gezamelijke provincies de monitoring de Nederlandse wolvenpopulatie en de afhandeling van wolvenschade op vee uit. Op de website van BIJ12 is een overzicht te vinden van bij hun gemelde waarnemingen en schade. Meldingen lopen vaak een week of langer achter in het overzicht.
Zichtmeldingen kan je zelf doen op de website van BIJ12, zie link.
De provincie heeft het recht om met onmiddellijke ingang een tijdelijke calamiteitenregeling of urgentieregeling in werking te stellen, waardoor subsidie verruimd worden. Ook kan de provincie op basis van de Wet Natuurbescherming ingrijpen wanneer openbare orde en veiligheid in het geding is. Daarvoor wordt het Interprovinciaal Wolvenplan gevolgd.
De provincie Utrecht heeft deze pagina over de wolf.
De colleges van Gedeputeerde Staten van de provincie zijn bevoegd gezag om maatregelen toe te staan of te laten nemen. Zij kunnen op grond van de Wet Natuurbescherming beslissen om het vangen of dode van een wolf toe te staan wanneer de volksgezondheid of de openbare veiligheid in het geding is. Er wordt dan een ontheffingsbesluit vastgesteld.
Een burgemeester kan ingrijpen als de veiligheid van mensen acuut in het geding is, want hij is het bevoegd gezag binnen zijn gemeente. Dit is in de gemeente Leusden gebeurt.
In het gebied dat de gemeente Leusden afsluit, geldt een noodbevel waarmij de eigenaar van het landgoed Den Treek de opdracht krijgt het gebied niet langer open te stellen.
De wolf heeft een strikt beschermde status welke vastgesteld is onder het internationale Verdrag van Bern. Alle EU-landen erkennen dit verdrag. de beschermde status zorgt ervoor dat de wolf niet verstoord of gedood mag worden. De Europeese Commissie heeft voorgesteld om de beschermde status van de wolf af te zwakken van 'strikt beschermd' naar 'beschermd'. Het doel hiervan is volgens de EC, om meer ruimte en flexibiliteit te creëren in beheermaatregelen ten aanzien van de wolf, terwijl er onverminderd wordt gestreefd naar het bereiken en behouden van een gunstige Staat van Instandhouding (SvI) voor de soort. (zie Kamerbrief mei 2024)
Hierover moet worden gestemd in de Europese Raad van ministers, in december 2024 moet het worden besproken in de commissie die jaarlijks over het Verdrag van Bern vergadert. En daarna is nog aanpassing van de EU- en Nederlandse wetgeving nodig. (bron NU.nl)
Binnen Europa wordt verschillend invulling gegeven aan de bescherming van wolven. In een aantal Europese landen of regio’s mag de wolf beheerd worden. Dat wil zeggen dat het doden van de wolf plaatsvindt binnen een set aan beheersmaatregelen, die verenigbaar zijn met een gunstige staat van instandhouding.
In de Wet natuurbescherming (later in de Omgevingswet) is daarom een beschermingsregime geformuleerd. Dit houdt in dat er ten aanzien van de wolf een aantal verboden gelden. Het is verboden om:
- in het wild levende wolven in hun natuurlijke verspreidingsgebied opzettelijk te doden, vangen of verstoren;
- de voortplantingsplaatsen of rustplaatsen van deze dieren te beschadigen of vernielen;
- uit het wild afkomstige wolven, dood of levend, in bezit te hebben.
(bron BIJ12)
De Provincie Utrecht heeft een informatiefolder waar een stukje instaat over paarden en de wolf.
Tip voor buitenrijders: doe een SOS TAG aan je zadel.
Mocht je paard alleen op stap gaan, dan weet iemand die hem/haar aantreft wie te bellen is en waar het paard thuis hoort.
Als je je eigen telefoonnummer erop zet, weet je zelf ook dat je paard terecht is.
Zet wel een tweede telefoonnummer erop, bijvoorbeeld van je staleigenaar, mocht jij niet meer kunnen opnemen. Dan kan die persoon ook vertellen naar wie men in het bos nog kan gaan zoeken en welke route je genomen kan hebben.
Twee webshops die biothane tags verkopen zijn:
Het IPO is het Interprovinciaal Overleg van, voor en door provincies. Het IPO behartigt de belangen van de provincies in Den Haag en Brussel. De wolf is een van de aandachtspunten.
Het IPO heeft de podcastserie De Kwestie Wolf laten maken, om luisteraars mee te nemen in alle standpunten rondom de wolf. Zie hieronder.
En het IPO deelt een Rapport voor Raad voor Dierenaangelegenheden over de wolf, welke gaat over hoe we in Nederland kunnen samenleven met de wolf.
De aanbevelingen in het rapport zijn gebundeld in drie punten:
- Visie op de ruimte voor wolven in Nederland
Volgens de RDA moet de visie antwoord geven op de vraag welke ruimte primair bestemd is voor wilde dieren en natuur. Benoemd worden onvermijdelijke keuzes in situaties waarin dierhouderij en wolven niet samengaan.
- Aandacht voor sociale dimensie
Een belangrijk aspect daarbij is het beperken van de kans op aanvallen van wolven op gehouden dieren en op mens-wolf-interacties. Direct, ruimhartig en grootschalig investeren in de implementatie van wolfwerende maatregelen is nodig, schrijft de RDA.
- Een stevige basis met onderzoek, kennis en informatie
Betrouwbare informatie is cruciaal, vindt ook de RDA. De overheid heeft daarin een grote verantwoordelijkheid. Daarom moet ontwikkeling van kennis en informatievoorziening en voorlichting aan burgers een onderdeel zijn van de landelijke uitvoeringsagenda voor wolven en samenleving. Ook de rol van onderwijs moet daarin worden uitgewerkt.
IPO gaat over de aanbevelingen in dit rapport in gesprek met het Rijk, de uitkomsten daarvan worden betrokken bij het nieuwe Intergrale Wolvenplan.
Bron waar ook het rapport 'Samen leven met Wolven in Nederland' (mei 2024) te vinden is
Podcast De Kwestie Wolf
De wolf doet iets geks met ons. De terugkeer van het dier in Nederland verdeelt ons in voor- en tegenstanders. Haast niemand is pro- of anti Fuut.
In de Kwestie Wolf onderzoekt men de vraag: wat maakt onze omgang met de wolf zo ingewikkeld?
Per 18-7 is onderstaand gebied afgesloten voor alle recreanten: Update per 2-9 is het gebied weer open
European Predation M kaart
Op de European Predation Map (EPM) is beter te zien waar de incidenten in Leusden hebben plaatsgevonden. Als je dit weet, weet je ook beter welk gebied je kan mijden.
Dan alsnog kan je een wolf uit deze roedel op een andere locatie tegen komen, omdat ze zoveel kilometers kunnen afleggen.
Als je de link opent, kan je heel Nederland bekijken. Als je uitzoomt op het hele land, krijg je een goed overzicht van alle meldingen tot nu toe.
Let wel, ook deze kaart in niet compleet. BIJ12 houdt een eigen overzicht bij welke meldingen bij hun terecht komen, dus er zijn diverse overzichten.
Update nieuwsberichten juli 2024:
Intussen nemen de zichtmeldingen toe, te Woudenberg Leusden Leersum met name. Wandelaars met honden zien de wolf veel te Austerlitz/Zeist Leusden Woudenberg Amerongen Rhenen/Veenendaal. Bekend is dat er een nestje zit in Den Treek, rond de Vijfsprong (boven Henschotermeer) wat nu voor overlast zorgt omdat de ouders proactief hun territorium verdedigen.
RTV Utrecht houdt een dossierpagina bij over de wolf: zie hier
Hier een greep uit diverse berichten die in de media zijn geweest, oude berichten staan bovenaan:
Item RTV Utrecht 8-7-2024, link
Beheerder landgoed Leusden waarschuwde al maanden voor wolf die dwergpoedel pakte
Leusden - De discussie over wolven in de provincie Utrecht staat sinds dit weekend op scherp na een incident in Leusden waarbij een wolf een hond heeft gedood. Ecoloog Glenn Lelieveld spreekt van een verschrikkelijk incident, maar wil eerst alles goed onderzoeken voor er passende maatregelen worden genomen. Voor de beheerder van het landgoed is dit een gepasseerd station. Hij zegt al maandenlang voor dit scenario te hebben gewaarschuwd en ziet maar één oplossing: "Afschieten. Punt."
Het moet zaterdagochtend een verschrikkelijke scène zijn geweest op het normaal zo rustige Landgoed Den Treek bij Leusden. Een vrouw liet daar haar dwergpoedel uit toen er opeens een wolf uit het struikgewas opdook die het hondje pakte en ermee in de bosjes verdween. Het lichaam van de dwergpoedel is sindsdien, ondanks meerdere zoekacties, spoorloos. De vrouw bleef even verdrietig als verbijsterd achter.
Onafhankelijk wolvenexpert Glenn Lelieveld werkt bij adviesbureau Averti Ecologie en was voorheen betrokken bij het wolvenmeldpunt. De ecoloog had gisteren een emotioneel gesprek van zo'n vijftig minuten met de vrouw. Lelieveld: "Ik heb haar bijna een uur gesproken en het was vooral een traumatische ervaring. Ik heb zelf een hond en dit is wel het laatste dat je wil meemaken. Gelukkig is dit nog nooit eerder voorgekomen."
Ook in Duitsland hebben wolvenexperts dit nog niet meegemaakt volgens Lelieveld: "Dit is wel echt een unieke situatie, maar laten we het ook vooral uniek houden. Dus laten we kijken wat er is gebeurd en hoe we kunnen voorkomen dat dit nog een keer gebeurt, want is dit gewoon niet oké."
Het gesprek met het slachtoffer was daarom belangrijk om herhaling te voorkomen, aldus de ecoloog. "Haar verhaal is wel een van de belangrijkste puzzelstukjes waar we met experts en de provincie naar gaan kijken om uit te vinden wat er is gebeurd. En de vragen die wij hebben zijn dan: A) Was het een wolf? B) Welke wolf was het? En C: Waarom gebeurt dit? Het doel is: hoe gaan we voorkomen dat dit nog een keer gebeurt."
'Ik zeg al maanden: dit gaat fout'
Rondom Landgoed Den Treek-Henschoten wordt geregeld een wolf gezien. In december werd vlakbij op de Doornseweg een wolf doodgereden en ook op het landgoed is het regelmatig raak. Wilbert Nijlant is rentmeester van het terrein. Hij zegt de provincie te hebben gewaarschuwd voor de overlastgevende wolf. "Ik zeg al maanden: dit gaat fout. En voor de duidelijkheid: ik ben niet tegen wolven. Ik ben tegen een probleemwolf."
Gevraagd naar voorbeelden van vervelende incidenten op het landgoed pakt Nijlant zijn administratie erbij. Hij noemt een melding van doodgebeten schapen in april. Een wolf die begin mei een aangelijnde hond aanviel. Een meisje van drie op een loopfiets dat eind mei door de wolf werd gevolgd. Of een mountainbiker die eind juni meldde dat een wolf hem op twee meter afstand volgde.
Nijlant heeft de meldingen doorgegeven aan de provincie. Hem zou zijn beloofd dat er snel een overleg zou komen, maar de landgoedbeheerder moest maanden wachten op een uitnodiging. Die viel vorige week in de bus. Maar eigenlijk wil Nijlant niet praten. Hij wil actie: "Volgens de regels van de provincie zelf is er sprake van een probleemwolf. Welke maatregelen zijn er dan? Doodschieten. Punt. Die wolf heeft jongen en die leren dit gedrag aan. Ik denk niet dat dat heel fijn is."
Geen twijfel: wolf
Op basis van het feit dat er in het gebied geregeld een wolf wordt gezien, en het vertoonde gedrag van het dier dat de hond aanviel, heeft ecoloog Glenn Lelieveld geen twijfel dat het om een wolf gaat, en niet om bijvoorbeeld een grote hond. "Honden hebben echt wel eens mot met elkaar, maar dat is iets anders dan besluipen, pakken en meenemen. Dat is écht een andere orde."
De provincie Utrecht onderzoekt wat er precies is gebeurd bij het fatale incident. Volgens de provincie zou uit wildcamera's al blijken dat de hond in de buurt van de welpjes van de wolf kwam. Die zou daarop als verdediging de hond hebben gepakt.
Voor de rest van het onderzoek, worden nog meer zaken bekeken. Lelieveld: "Andere puzzelstukjes zijn mensen die de wolf hebben gezien. De oproep is dan ook: als je een wolf ziet, geef het door bij het wolvenmeldpunt op de website van overheidsorganisatie BIJ12. Het liefst met beeldmateriaal. Dat is ontzettend belangrijk. Ook kijken we naar wildcamera's. En al die informatie leggen we bij elkaar om te kijken: wat is nou het volledige plaatje?"
In de tussentijd roept de provincie hondeneigenaren op om hun viervoeter in losloopgebieden in Leusden, Woudenberg en Zeist aan de lijn te houden en alert te blijven op de aanwezigheid van de wolf.
Maatregelen
Pas als het plaatje compleet is, kan er worden nagedacht over maatregelen om herhaling te voorkomen, vindt Lelieveld: "Dan kan je denken aan de kant van de mens, en aan de kant van de wolf. Je kan bijvoorbeeld tegen mensen zeggen: 'Ga niet met de hond het gebied in.' Of je kan zeggen: 'Niemand mag het gebied in.' De vraag is wel of mensen zich daar dan aan houden."
Ook aan de kant van de wolf kan er ingegrepen worden, aldus de ecoloog. "Deze wolf is niet schuw genoeg richting mensen. Dan kan je kijken: wat kunnen we doen om de wolf weer bang te maken voor mensen? Denk dan aan bijvoorbeeld het verdoven en zenderen of beschieten met paintballen. Er zijn genoeg stappen voor je begint met het doodschieten van de wolf."
Provinciale politiek
Of er gekozen wordt om in te grijpen, is een beslissing voor de provincie Utrecht. Lelieveld: "Wij kunnen als expert advies geven, maar uiteindelijk is het een politiek bestuurlijk besluit."
Politieke partijen in de provincie draaien ondertussen al warm. VVD en BBB dienden vandaag schriftelijke vragen in bij de Provinciale Staten. De partijen eisen inzage in de meldingen die bij de provincie zijn binnengekomen over de wolvenoverlast. Ook vragen ze of al wordt overwogen om over te gaan op het inzetten van een paintballgeweer of 'andere manieren om de wolf te verjagen'.
De provincie meldt vandaag dat de actie van de wolf volgens deskundigen valt onder natuurlijk gedrag. "Dat betekent dat vangen of doden niet is toegestaan."
Item Hart van Nederland, met filmpje: link
7 juli 2024, 20:10
Een wolf heeft zaterdag in een natuurgebied bij Leusden naar alle waarschijnlijkheid een hondje meegesleurd en gedood. Een wandelaarster had haar hondje, naar verluid een poedel, aangelijnd toen een wolf het hondje vastgreep en verdween. Het is niet het eerste incident. Zo was Maartje eerder deze week aan het paardrijden toen haar paard plots op hol sloeg. Ze keek achterom en zag een wolf.
Woensdagochtend was ze met haar paard op pad gegaan in natuurgebied De Treek. Het dier is superbraaf en schrikt normaal gesproken niet zo gauw. Dat was nu wel anders. "Ik wilde net terug naar draf gaan toen ie er als een malle vandoor ging", zegt Maartje. "Ik was niet bang dat de wolf het paard zou pakken. Maar een paard op hol is onbestuurbaar, ik ging twee fietspaden over vol in galop. Als daar net iemand fietst heb je een frontale botsing."
Het lukte haar om haar paard weer rustig te krijgen, maar voorlopig gaat ze niet meer het gebied in. "Er zijn meer incidenten geweest. Half juni ook twee dames op precies dezelfde plek. En op de dag dat ik er reed, zijn er ook twee paarden op hol geslagen daar." Ze moet er niet aan denken dat er een kind wordt aangevallen of met een op hol geslagen paard tegen iemand aanbotst. "Ik denk dat het een kwestie van tijd is voordat er een kind wordt gepakt."
Artikel AD 16-7-2024
NOS artikel over incident met meisje bij Leusden 17-7-2024
Brabants Dagblad artikel 16-7-2024
Artikel AD: "Provincie Utrecht roept op: mij natuurgebied bij Leusden na mogelijke aanval van wolf" 16-7
Artikel AD 17-7-2024:
Radiouitzending De Wild in de Middag
17-7-2024
Interview met Martin Arens
LINK naar fragment wat online staat op NPOradio2.nl
TV uitzending EenVandaag 17-7-2024
Verwond bij speurtocht
Meermaals gewaarschuwd voor wolf, zegt natuurbeheerder Leusden: 'Gebeurde niks mee'
De beheerder van het natuurgebied bij Leusden waar gisterochtend een kind werd gebeten door een wolf, heeft 'wegens gevaarlijke situaties' meermaals aan de bel getrokken bij de provincie Utrecht. Die deed daar keer op keer niets mee, zegt Wilbert Nijlant, landgoedbeheerder van Den Treek.
Nijlant somt zo een aantal incidenten op waarvan hij meldingen binnenkreeg: een wolf die plotseling opdook achter een wandelaar en zijn jonge kinderen van 1 en 3, een mountainbiker die ten val werd gebracht door een wolf, een hondje dat eerder deze maand werd gegrepen, wolven die uit vuilnisbakken eten en verschillende waarnemingen van dichtbij.
Veiligheid
"Ik vind het allemaal nogal wat", zegt hij tegen RTL Nieuws. "Dan kun je wel eindeloos de discussie blijven voeren of het nou een hond of een wolf was, maar door de beschrijvingen die mensen geven en omdat hier inmiddels wel tien wolven rondlopen, lijkt het me duidelijk dat het niet steeds om een hond gaat."
"Ik kan de veiligheid niet meer garanderen", zegt Nijlant. Hij zegt al maanden bij de provincie aan te dringen op maatregelen, iets dat de provincie desgevraagd niet onmiddellijk kan bevestigen. Een woordvoerder zegt dat uit te moeten zoeken. "En als dat zo is, wat wij wel of niet hebben gedaan."
Het kind dat gisterochtend werd verwond was met de buitenschoolse opvang (bso) in het gebied bij de Utrechtse Heuvelrug. Het meisje werd gebeten en liep 'hele lichte verwondingen' op. "De fysieke confrontatie duurde heel kort, daarna verdween het beest het bos in", aldus bso Vrijland Amersfoort in een verklaring.
Speurtocht
Dat gebeurde tijdens het uitzetten van een speurtocht, vertelt Nijlant. "Een van de kinderen liep met een begeleider over een heuveltje om iets te verstoppen. Ineens kwam er een wolf tevoorschijn en die greep het kind, waardoor het omviel. De begeleider begon toen keihard te gillen, waardoor de wolf weer verdween." Vrijland Amersfoort wil niet reageren op die bewering.
Wat voor de provincie Utrecht inmiddels vaststaat, is dat er inderdaad een wolf betrokken was bij het incident. Het meisje werd door het dier in haar zij gebeten. De politie doet onderzoek. Nog steeds geldt het advies om Den Treek te mijden.
Een prima oplossing, vindt wolvengedragswetenschapper Diederik van Liere. Volgens hem is het kind in Leusden gepakt door een rondtrekkende of een territoriale wolf met welpen. "In het geval van de territoriale wolf kan het zijn dat de wolf haar welpen wilde beschermen. Ik verwacht dat dit in de herfst, als de jongen groter zijn, niet meer zal gebeuren. Het tijdelijk afsluiten van het gebied lijkt me dan ook een prima oplossing. In het geval van de rondtrekkende wolf kan het zijn dat-ie een wegrennend kind of hondje heeft gezien en het leuk vond om daarachteraan te rennen."
Wolven zijn gewend geraakt aan mensen, zegt Van Liere. Hij benadrukt het belang van voorlichting. "Bijvoorbeeld met workshops. Wolvengedrag is heel vergelijkbaar met hondengedrag."
Recht op privacy
Wat zich precies heeft afgespeeld in Leusden zegt wolvendeskundige Leo Linnartz van ARK Natuurontwikkeling niet te weten. "Maar soms kunnen wij mensen dieren zodanig op de huid zitten dat er dingen gebeuren die normaal gesproken nooit gebeuren. Dan kunnen ze anders dan anders reageren."
Om ongelukken te voorkomen moeten wij mensen zorgen dat dieren de ruimte krijgen, zegt Linnartz. "Ook dieren hebben recht op privacy. Dan is hun reactie naar mensen toe ook wat relaxter."
Voor het gebied in Leusden adviseert hij een mensvrije zone rond het gebied waar de wolf met zijn jongen leeft. "Net als wij mensen zijn wolven ouders die zorgen voor hun jongen. Als ze zich bedreigd voelen, zal er eerder iets gebeuren, maar dat wil niet zeggen dát het gebeurt. Want dat hangt van heel veel factoren af."
Is de wolf dan wel geschikt om in Nederland te wonen? "Op de Veluwe gaat het goed", zegt Linnartz. "Omdat je op de Veluwe relatief grote rustgebied hebt. Die zorgen ervoor dat de wolf iets te kiezen heeft."
In het gebied dat de gemeente Leusden afsluit, geldt een noodbevel waarmee de eigenaar van het landgoed Den Treek de opdracht krijgt het gebied niet langer open te stellen. Dat houdt in dat bezoekers en recreanten daar niet meer mogen komen en dat daar extra toezicht gaat komen vanuit landgoed Den Treek, ondersteund door gemeente en provincie. Het kerngebied is aangewezen op advies van wolvenexperts die zijn ingeschakeld door de provincie.
Burgemeester Bouwmeester van Leusden: ‘Er zijn in korte tijd enkele incidenten geweest met een wolf op Leusdens grondgebied. Ik begrijp dat dit erg beangstigend kan zijn voor wie dit is overkomen. We gaan daarom op advies van de experts van de provincie uit voorzorg een kerngebied afsluiten. Ik ga ervan uit dat iedereen hier begrip voor heeft en doe een dringend beroep op gezond verstand hierin, zodat iedereen in Leusden veilig en gezond kan blijven.’
Gedeputeerde Huib van Essen: ‘We hebben de afgelopen dagen gezien dat het advies om het gebied niet te betreden helaas onvoldoende is nageleefd. Het is daarom goed dat de gemeente Leusden deze extra stap zet.’
Rust in het gebied
Naast het gebiedsverbod geldt voor een groter deel van het natuurgebied nog altijd het dringende advies van de provincie Utrecht om het te vermijden. Recreanten, sporters, wandelaars en (aangelijnde) honden kunnen verstorend zijn en nieuwe confrontaties veroorzaken.
Omdat deze confrontaties niet alleen beangstigend zijn voor de betrokkenen maar ook de wolf bedreigen, is het belangrijk dat er rust komt voor zowel mens als dier. Dat is nodig om de veiligheid van zowel mensen als de aanwezige wolven te waarborgen.
Artikel "Landgoed Den Treek voorlopig gesloten voor bezoekers na wolvenbeet" door De Stad Amersfoort, 18-7
Persbericht "Landgoed Den Treek deels afgesloten voor publiek" van de provincie Utrecht 18-7
In korte tijd zijn er incidenten geweest met een wolf in de gemeente Leusden. Bij die incidenten hebben wolven zeer beschermend gereageerd, mogelijk omdat zij welpen hebben. Het eerdere advies van de provincie Utrecht om het gebied in Den Treek te vermijden heeft onvoldoende effect. Daarom heeft de gemeente Leusden besloten uit voorzorg een kerngebied af te sluiten voor recreanten en bezoekers per direct tot en met 15 augustus 2024. Het advies om een groter gebied op landgoed Den Treek te vermijden blijft van kracht.
Landgoed Den Treek deels afgesloten
In het gebied dat de gemeente Leusden afsluit geldt een noodbevel waarmee de eigenaar van het landgoed Den Treek de opdracht krijgt het gebied niet langer open te stellen. Dat houdt in dat bezoekers en recreanten daar niet meer mogen komen en dat daar extra toezicht gaat komen vanuit landgoed Den Treek, ondersteund door gemeente en provincie. Het kerngebied is aangewezen op advies van wolvenexperts die zijn ingeschakeld door de provincie.
Burgemeester Bouwmeester van Leusden: ‘Er zijn in korte tijd enkele incidenten geweest met een wolf op Leusdens grondgebied. Ik begrijp dat dit erg beangstigend kan zijn voor wie dit is overkomen. We gaan daarom op advies van de experts van de provincie uit voorzorg een kerngebied afsluiten. Ik ga ervan uit dat iedereen hier begrip voor heeft en doe een dringend beroep op gezond verstand hierin, zodat iedereen in Leusden veilig en gezond kan blijven.
Gedeputeerde Huib van Essen: “We hebben de afgelopen dagen gezien dat het advies om het gebied niet te betreden helaas onvoldoende is nageleefd. Het is daarom goed dat de gemeente Leusden deze extra stap zet.”
Rust in het gebied
Naast het gebiedsverbod geldt voor een groter deel van het natuurgebied nog altijd het dringende advies van de provincie Utrecht om het te vermijden. Recreanten, sporters, wandelaars en (aangelijnde) honden kunnen verstorend zijn en nieuwe confrontaties veroorzaken.
Omdat deze confrontaties niet alleen beangstigend zijn voor de betrokkenen, maar ook de wolf bedreigen is het belangrijk dat er rust komt voor zowel mens als dier. Dat is nodig om de veiligheid van zowel mensen als de aanwezige wolven te waarborgen.
Artikel Provincie Utrecht 29-7
DNA-onderzoek bevestigt: wolf betrokken bij incident 16 juli
29 juli 2024
Na de confrontatie met de wolf en het meisje op 16 juli in het natuurgebied van Leusden is haar kleding opgestuurd voor DNA-onderzoek. Wij zijn geïnformeerd over de resultaten van dit onderzoek. Hieruit is gebleken dat het DNA afkomstig is van een wolf.
Dit blijkt uit een afname van het DNA op een stuk kleding dat beschadigd is en waar mogelijk sprake is van een tandafdruk. Deze afdruk is niet nader onderzocht. Deze uitkomst ondersteunt de verklaring van de ooggetuigen die hebben aangegeven dat er een confrontatie was met een wolf.
De ouders van het meisje zijn geïnformeerd en zij verzoeken nadrukkelijk om hun privacy te respecteren.
Hierbij herhalen we nogmaals de oproep om het gebied te mijden en doen een dringend verzoek om uw gezonde verstand te gebruiken.
Artikel AD over incident te Austerlitz 31-7, bron
Meisje loopt schrammen op door ‘mogelijk een wolf’ in bos bij Austerlitz, politie doet onderzoek
Steven de Groot, Job Oldegbers 31-07-24, 15:18 Laatste update: 17:02
De politie doet woensdag onderzoek naar een incident in de bossen bij Austerlitz. Daarbij waren volgens landgoedbeheerder Wilbert Nijlant van het aangrenzende natuurgebied Den Treek een kind en mogelijk een wolf betrokken. De politie zegt dat er melding is gemaakt van ‘een groot dier, mogelijk een wolf of hond.’
Volgens Nijlant zou het gaan om een meisje dat woensdagochtend van achteren werd aangevallen door een dier, terwijl ze met haar vader en oma in het bosgebied tussen Austerlitz en Zeist wandelde. ,,Ze heeft gelukkig alleen wat schrammen opgelopen”, zegt Nijlant. ,,Het vermoeden bestaat dat het weer een wolf was.” Volgens Nijlant zou het voorval in de buurt van de Grensweg en de Austerlitzseweg zijn gebeur
Groot dier
,,Wij hebben een melding gekregen over het incident”, zegt Nijlant. ,,Die melding kwam rond 11.15 bij ons binnen, de politie doet onderzoek.” Een politiewoordvoerder bevestigt dat er inderdaad agenten op een ‘incident’ zijn afgekomen. ,,Wij hebben melding gekregen van een kind dat omver is gelopen of geduwd door een groot dier. Mogelijk een wolf of hond.”
,,De rest van het onderzoek ligt in handen van de provincie”, aldus de politiewoordvoerder. De provincie Utrecht verwacht later vandaag met een aanvullend bericht te komen, zo laat een woordvoerder weten.
Boswachter bevestigt een incident
Boswachter Rein Zwaan van Staatsbosbeheer bevestigt dat er een incident is geweest in het gebied, maar kan verder geen details geven. Ook een woordvoerder van gemeente Zeist bevestigt dat er een voorval is geweest, maar verwijst voor verdere vragen door naar de provincie Utrecht.
Twee weken geleden werd er een meisje gebeten door een wolf op het naastgelegen landgoed Den Treek. Het meisje was daar met begeleiders van haar buitenschoolse opvang. Twee weken dáárvoor werd er op Den Treek een hondje door een wolf meegenomen. De provincie heeft in beide gevallen laten weten dat volgens experts een wolf betrokken was. Het landgoed is sinds de aanval op het meisje afgesloten voor bezoekers.
Provincie bereidt maatregelen voor
De provincie is van plan om één wolf die op de Utrechtse Heuvelrug leeft ‘negatief te conditioneren’. Dit moet gedaan worden door het dier eerst te verdoven en een zender om te doen. De hoop is dat de wolf deze ervaring associeert met mensen en daardoor bang of schuwer wordt. Als dat niet werkt, wil de provincie een paintballgeweer inzetten. Een vergunning hiervoor is nu in aanvraag.
De wolf die de provincie Utrecht wil zenderen is niet het dier dat betrokken was bij de incidenten met het meisje en de hond op landgoed Den Treek eerder deze maand. Dat is waarschijnlijk een dier van het wolvenkoppel dat met een aantal welpen in het gebied leeft. Vanwege de jongen gedragen die wolven zich extra beschermend.
De beoogde wolf die weer schuw moet worden gemaakt, is meerdere keren waargenomen terwijl hij dicht achter wandelaars en ruiters aanliep op de Utrechtse Heuvelrug.
Daarnaast is er een vergunningsaanvraag om ook het koppel wolven met de jongen negatief te conditioneren ‘in voorbereiding’, zo meldt gedeputeerde Mirjam Sterk. Een afschotvergunning tegen de alleenstaande wolf is ook in voorbereiding.
Kind omgeduwd door groot dier in Austerlitz, mogelijk een wolf
Austerlitz - Een kind zou vanmorgen omgeduwd zijn door een groot dier in natuurgebied Austerlitz, bij Zeist. Die melding kreeg de politie binnen. Het zou mogelijk om een wolf of een hond gaan. De provincie Utrecht doet onderzoek naar het incident.
Verdere informatie ontbreekt op dit moment nog. De provincie verwacht later vandaag met een aanvullend bericht te komen. De gemeente Zeist is op de hoogte, maar kan geen verdere informatie geven.
Eerdere incidenten
Eerder deze maand waren er twee incidenten met een wolf rondom Leusden. Op 6 juli meldde een vrouw dat haar poedel door een wolf is meegenomen. Tien dagen geleden meldde een buitenschoolse opvang dat een meisje in haar zij is gebeten door een wolf. Via dna-onderzoek heeft de provincie bevestigd dat er zeker een wolf bij het incident betrokken was. De eerdere incidenten vonden plaats op landgoed Den Treek in Leusden, daarna is een deel van het gebied afgesloten voor het publiek.
De provincie heeft een vergunningsaanvraag in behandeling om een wolf op het landgoed Den Treek te kunnen vangen, zenderen en 'zo nodig' te beschieten met paintballs. Eind augustus houdt de provincie informatiebijeenkomsten over de wolf.
Wolf blijft gemoederen in Utrecht bezighouden
Provincie Utrecht is in de ban van de wolf. Na het bijtincident met een kind heeft gemeente Leusden een recreatiegebied tot half augustus afgesloten voor bezoekers. Afgelopen weekend zijn in de directe omgeving vier schapen gedood, vermoedelijk door toedoen van een wolf.
VVD, BBB en SGP in Utrecht maken zich grote zorgen. De politieke partijen willen van Gedeputeerde Staten weten hoe zij herhaling van incidenten of erger gaan voorkomen. Op dinsdag 16 juli raakte op landgoed Den Treek een kind lichtgewond tijdens een uitje van de buitenschoolse opvang op de Utrechtse Heuvelrug. Volgens een verklaring van de opvang werd het kind licht in de zij gebeten.
Volgens BBB is het afschieten van de 'probleemwolf' de enige optie. 'Deze gebeurtenissen onderstrepen de urgentie om het huidige beleid ten aanzien van de wolf te herzien en te verbeteren. We moeten prioriteit geven aan de bescherming van onze burgers, hun huisdieren en vee', vindt de partij. BBB vindt dat de beschermde status van de wolf verlaagd moet worden.
Noodbevel
Gemeente Leusden heeft inmiddels een noodbevel afgegeven, waarin staat dat de eigenaar het gebied van zo'n 700 hectare niet langer mag openstellen voor bezoekers. Vlak buiten landgoed Den Treek zijn afgelopen weekend vier dode en een aantal gewonde schapen aangetroffen.
Een boswachter vond de dieren in Woudenberg, op een paar kilometer van het landgoed. DNA-onderzoek moet uitwijzen of de wolf de dader is. Op 1 april trof de rentmeester van Den Treek negen dode schapen aan op een weide van het landgoed.
Begin juli is in het gebied ook een hond aangevallen en sindsdien luidde al het advies om viervoeters in het gebied aangelijnd te houden, ook in losloopgebieden. De wolf op het landgoed heeft jongen. Volgens deskundigen heeft het dier deze hond vermoedelijk als bedreiging gezien en de welpen instinctief willen beschermen. De hond is sindsdien spoorloos.
Onderzoek
In 2018 heeft in Nederland de eerste wolf zich gevestigd. De dieren leven sindsdien met name op de Veluwe. In Drenthe zijn ook twee roedels in beeld en ook elders in het land zijn enkele wolven actief, zoals op de grens tussen Noord-Brabant en Limburg. Uit onderzoek van Kieskompas en persbureau ANP blijkt dat ongeveer een op de drie Nederlanders vindt dat de wolf niet in ons land thuishoort.
Juist in Utrecht is de weerstand het laagst, gevolgd door Zuid-Holland en Overijssel. In Drenthe vindt meer dan de helft van de mensen dat voor de wolf geen plaats is.
Provincie onderzoekt inzet paintball tegen wolf
Leusden - De provincie Utrecht heeft een vergunningsaanvraag in behandeling om een wolf op landgoed Den Treek bij Leusden te kunnen vangen, zenderen 'en zo nodig' te beschieten met paintballs. Dat laat gedeputeerde Mirjam Sterk weten in een memo aan de Provinciale Staten.
De vergunningsaanvraag gaat over een alleenstaande wolf die zich in het gebied heeft gevestigd. Volgens de provincie kwam die wolf in de buurt van mensen voor de incidenten met een hond en een meisje op 6 juli en 16 juli.
Voor die incidenten is een wolvenpaar met welpen volgens experts verantwoordelijk. Voor die wolven is ook een vergunningsaanvraag in voorbereiding "voor het geval deskundigen oordelen dat zij ook probleemgedrag vertonen." De provincie onderzoekt ook de mogelijkheden om wolven te kunnen afschieten in het geval de situatie escaleert. Maar "van die situatie is op dit moment geen sprake", aldus de provincie.
Informatieavonden
De provincie houdt eind augustus informatieavonden over de wolf. De provincie komt later met meer informatie over hoe de bijeenkomsten eruit gaan zien.
De gedeputeerde heeft contact gehad met staatssecretaris Jean Rummenie van het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN) over de wolvenpopulatie in Utrecht. Sterk vroeg hulp en advies. "We hebben afgesproken om samen op zoek te gaan naar een oplossing in de huidige kwestie. Ook hebben we afgesproken dat we in kaart brengen wat nodig is aan nadere ondersteuning van de provincie en de gemeenten", schrijft Sterk.
Wolvenconsulent
De provincie Utrecht heeft inmiddels een wolvenconsulent aangesteld, die dierhouders onder meer kan adviseren over beschermende maatregelen tegen de wolf. Sterk onderzoekt ook de mogelijkheid een wolvencommissie in te stellen. De provincie Gelderland heeft sinds 2019 zo'n commissie. Die bestaat uit vertegenwoordigers van de veehouderij, terreineigenaren, faunabeheer en gemeenten.
Deze maand waren er twee incidenten rond Leusden. Op 6 juli nam een wolf een hondje mee. Tien dagen later beet een wolf een meisje in haar zij. Voor de burgemeester van de gemeente Leusden waren de incidenten vorige week donderdag aanleiding om met een noodbevel een deel van landgoed Den Treek tijdelijk af te sluiten. Dat landgoed ligt op de overgang van de Utrechtse Heuvelrug naar de Gelderse Vallei.
Toeristen en recreanten blijven weg door wolf: 'Financiële compensatie op zijn plaats'
Na recente wolfincidenten mijden toeristen de Utrechtse Heuvelrug en omgeving. "Mensen zijn bang om deze regio te bezoeken", zegt Marleen Jutten van Regionaal Bureau voor Toerisme (RBT) Heuvelrug & Vallei. Dat komt door de handelswijze van de provincie Utrecht, vindt Kees Haalboom, eigenaar van pannenkoekenhuis Bergzicht in Woudenberg. Hij kampt met fors omzetverlies en wil financiële compensatie.
"Ik denk dat het niet meer dan billijk zou zijn dat ondernemers een schadevergoeding krijgen", zegt Haalboom. "Veehouders kunnen ook een compensatie aanvragen als hun vee wordt aangevallen of ze kunnen subsidie aanvragen voor wolfwerende hekken."
Restauranteigenaar Haalboom merkt dat het rustig is. Veel te rustig. "Zeker op de terrassen. Het is uitgesproken stil in het bosgebied. Er zijn veel minder wandelaars en fietsers en ruiters sinds de oproep van de provincie om Den Treek te mijden."
En na het laatste incident is het nog erger geworden. "Je mist nu de mensen die even komen aanlopen en dan denken: goh zin in een ijsje, appeltaart, pannenkoek of kopje koffie. Het scheelt echt veel omzet, na dit regenachtige voorseizoen. Ook voor ons personeel is het een teleurstelling, want die kunnen we nu minder inroosteren."
'Communicatie niet goed'
"Het omzetverlies voor ondernemers is inherent aan de wijze waarop gecommuniceerd wordt over de wolf op de Utrechtse Heuvelrug", zegt Haalboom. "Er wordt vooral gezegd: mijd dit gebied. Ik zou graag zien dat de provincie met informatie komt hoe je wel veilig dit gebied in kan. Op heel veel plekken kan je gewoon komen. Informeer de mensen in plaats van ad hoc-maatregelen te nemen."
De informatie van de provincie Utrecht is niet duidelijk, vindt ook het toerismebureau. "Den Treek is afgesloten, maar de rest van de fiets- en wandelroutes zijn gewoon open en begaanbaar. Mensen kunnen gewoon komen, ze moeten alleen iets meer opletten. Maar nu gaan ze ergens anders heen terwijl de Heuvelrug nu op z'n mooist is. We hopen dat er snel meer duidelijkheid komt." De provincie Utrecht zegt inmiddels bezig te zijn met een publiekscampagne, onder meer op sociale media.
"Ik weet dat een aantal organisaties en ondernemers er veel last van heeft", zegt Jutten. "Het gaat ook om de Pyramide van Austerlitz. Wij ondersteunen ze. Het was al een slecht seizoen met veel regen, dus ondernemers balen echt."
Hugo van Kolfschoten, eigenaar van de speeltuin bij de Pyramide van Austerlitz, zegt goed contact te hebben met de provincie maar beaamt dat er problemen zijn. "Ik ben nog niet bezig met financiële compensatie. Daarvoor is het te kort dag. Ik wacht het nog even af."
Toch schat hij al een derde minder omzet te hebben geboekt. "Donderdag stonden hier overal cameraploegen en ik merk sinds vrijdag een behoorlijke terugval in bezoekers. We worden ook veel gebeld, of het hier wel veilig is, of we wel open zijn. Of we horen van mensen: goh, we dachten dat jullie gesloten waren."
Volgens Van Kolfschoten was het laatste incident niet eens bij de Pyramide. "Het was een stukje verderop bij de KNVB. Maar wij zijn een markante naam en worden dan genoemd. Ik krijg nu wel belletjes van mensen die vragen of er een wolf in de speeltuin loopt. Of mensen die juist zeggen: goh, dat jullie nog open zijn."
Ik kijk nu naar buiten, het is lekker weer, en het is echt stil. Dat is niet nodig.
Eigenaar speeltuin Pyramide van Austerlitz
De speeltuineigenaar maakt zich zorgen. "Ik kijk nu naar buiten, het is lekker weer, en het is echt stil. Dat is niet nodig. Voor ons, als seizoenszaak, is dit dé periode om het geld te verdienen. Dit hakt er echt in. Op een random dinsdag eind september is een derde minder omzet niet zoveel, maar in deze vakantieweken wel."
Dit is in 150 jaar niet voorgekomen, zegt Van Kolfschoten. "We zijn ooit bedreigd door de Tweede Wereldoorlog, door corona en nu door de wolf, haha. En we hebben ook een pittige tijd achter de rug met de energiecrisis. We hebben al uit reserves geput. Wat ons nu eventueel te wachten staat, is dus best wel erg."
Corona-achtig
Gevoelsmatig is deze periode een beetje te vergelijken met corona, vindt de ondernemer. "Qua onzekerheid, want we weten niet hoe dit zich gaat ontwikkelen. Komen er nog twintig wolven aan? Het kan ook overwaaien maar dat hoeft niet."
Bedrijfsleider Antwan van der Aa Restaurant Pyramide van Austerlitz merkt eveneens dat gasten wegblijven. "Mensen bellen ons om te vragen of we wel open zijn. Maar de wolf zal hier echt niet komen. Er zijn hier gillende kinderen en we liggen aan een doorgaande weg. De wolf zit op veel meer plekken in Nederland, maar wij worden nu uitvergroot. Ik was dit weekend op de Veluwe, daar gaat ook gewoon alles door."
Volgens eigenaar Van Kolfschoten zijn er nog mensen die wel gewoon komen. "Meestal de wat nuchtere, minder bange types. Al sprak ik gisteren een oudere dame die vroeg waar het monument was. Toen ik vertelde dat het 300 meter het bos in was, zei ze: oh dan doe ik dat toch maar niet. Maar het is niet aan mij om te zeggen of het veilig is. Je kunt zeggen dat het veilig is, maar als mensen dat niet voelen, komen ze niet."
Reactie gedeputeerde Mirjam Sterk
Gedeputeerde Mirjam Sterk (CDA) zegt de situatie van ondernemers in het gebied te begrijpen, maar benadrukt dat het besluit om het gebied te sluiten niet lichtvaardig is genomen. Met het Rijk is ze in gesprek over de situatie van ondernemers in het gebied, laat ze weten.
Sterk is met staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur) in gesprek over hulp vanuit het Rijk wat betreft de wolf. Zo zijn er volgens de gedeputeerde op het gebied van vergunningen nog te veel hiaten in wat een provincie kan en mag doen.
Interview van gedeputeerde Mirjam Sterk met RTV Utrecht over de stand van zaken anno 6-7-2024 en mogelijke stappen in de toekomst
Link naar video
Wereldwijd weinig incidenten tussen wolf en mens: 'Situatie in Utrecht uniek'
Aangevallen kinderen, honden en schapen. De wolf doet zijn negatieve sprookjesimago eer aan in de provincie Utrecht. Al staat in een aantal gevallen nog niet vast wat er precies is gebeurd. De schrik zit erin en de roep om afschieten, klinkt steeds luider. Hoe gevaarlijk is de wolf?
De recente incidenten in Leusden en Austerlitz hebben tot onrust geleid. De provincie wil zenderen, paintballgeweren inzetten en is bezig met het voorbereiden van een veelbesproken afschotvergunning. Natuurgebied Den Treek is deels afgesloten en er is een dringend advies niet met kleine kinderen de bossen van de Utrechtse Heuvelrug in te gaan.
Hoe gevaarlijk is de wolf?
Deskundigen zijn het erover eens dat wolven - die niet langer bang zijn voor mensen - een risico vormen. Vooral als ze mensen associëren met voedsel. Voeren, lokken of voedsel achterlaten is dan ook uit den boze. Ook wolven die hun welpen willen beschermen tegen mensen of honden, zijn een risico.
Deskundigen zeggen dat er op landgoed Den Treek, waar een kind volgens de buitenschoolse opvang en ouders kortstondig werd gebeten, gedrag is vertoond dat atypisch en verontrustend is. De provincie sprak na een volgend incident in Austerlitz van een mogelijke 'probleemwolf'.
Later zeiden experts dat de wolf daar vermoedelijk toch getriggerd is door een hond en niet door een kind. Toch is het incident voor de provincie reden om een afschotvergunning voor te bereiden.
"Wij denken dat we een sterke zaak hebben, ook op basis van wat de wolvenexperts aan ons vertellen. We zullen in ieder geval moeten zorgen dat we dit klaar hebben liggen", vindt gedeputeerde Mirjam Sterk. "Het kan natuurlijk zijn dat er een situatie ontstaat waarbij je over moet gaan tot een forser middel omdat er sprake kan zijn van een probleemwolf."
Volgens BIJ12, de organisatie die voor de provincies data bijhoudt over wolvenactiviteiten in Nederland, blijven wolven op afstand zolang zij mensen zien als een potentiële bedreiging. Het risico om als mens gebeten te worden door een wolf is klein. Het advies is wel om honden kort aangelijnd te houden, wanneer je de bossen ingaat.
Bijtincidenten
Uit een Noorse rapportage blijkt dat in Duitsland, Spanje, Italië en Oost-Europa dit millennium geen mens-wolf incidenten zijn geweest met dodelijke afloop. Ze beschrijven wel twee incidenten in de jaren zeventig en vijftig in Europa en een incident in Alaska in 2000. De onderzoekers melden dat het risico van een bijtincident door een wolf, laat staan een dodelijk incident, niet nul is, maar zeggen ook dat het risico veel te klein is om te kunnen berekenen.
De Utrechtse gedeputeerde Mirjam Sterk benadrukt ook dat we in de provincie te maken hebben met een unieke situatie. "In Nederland en misschien zelfs in de wereld", wijst ze op de incidenten in Leusden en Austerlitz van de afgelopen weken. "Dus we hebben te maken met zaken die op papier misschien heel logisch lijken, maar uiteindelijk best ingewikkeld kunnen zijn."
Over het aanvragen van een afschotvergunning zegt ze dan ook dat die vooral gedaan is om dat middel in "de gereedschapskist" te hebben. "Wij vinden de situatie zo urgent dat we die heel zorgvuldig volgen en dat als we inderdaad moeten ingrijpen, dat ook kunnen doen."
Hond versus wolf
Een andere vergelijking: hondenbeten in Nederland zijn één tot twee keer per jaar dodelijk. In september berichtten leden van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie (NVPC) dat zij de afgelopen anderhalf jaar 100 ernstige bijtincidenten hebben geregistreerd. De meeste slachtoffers waren kinderen: 44 procent was jonger dan 8 jaar en 11 procent was baby.
Wolven vallen wel vaker vee aan dan honden, ondanks subsidieregelingen voor hekken. De teller stond dit voorjaar al op honderd schapen in de provincie Utrecht. Het aantal aanvallen neemt snel toe. In het eerste kwartaal van dit jaar waren er landelijk drie keer zo veel aanvallen als in dezelfde periode in 2023. De meeste schapen werden niet goed beschermd. In de eerste drie maanden van dit jaar zijn 267 aanvallen vastgesteld. In dezelfde periode vorig jaar waren dat er nog 77, blijkt uit gegevens van BIJ12.
The Wolf Conservation Association biedt meer context bij de wereldwijde cijfers over het dodelijke potentieel van de wolf voor de mens. Ter vergelijking: tussen 1890 en 2001 zijn 89 mensen aangevallen door poema's, 17 keer met dodelijke afloop. In dezelfde periode zijn 71 mensen gedood door grizzlyberen. Er zijn in de 20ste eeuw 6.297 mensen door tijgers, leeuwen, luipaarden en beren gedood. Alleen al in Yellowstone-National Park werden er tussen 1978 en 1992 door bizons 56 mensen verwond en 12 door beren.
Er is een schatting dat jaarlijks wereldwijd 40.000 mensen door slangenbeten sterven en alleen al in Nederland lopen ongeveer 27.000 mensen jaarlijks de ziekte van Lyme op na een tekenbeet. 1000 tot 1500 mensen houden daar langdurige klachten aan over.
Ga niet met kleine kinderen naar de bossen van de Utrechtse Heuvelrug, is het dringende advies van de provincie Utrecht. Reden is een incident met een kind en waarschijnlijk een wolf bij Austerlitz woensdagochtend. Als het gaat om dezelfde wolf die betrokken was bij twee eerdere incidenten, dan wil de provincie het dier afschieten.
De waarschuwing geldt voor het bosgebied in de gemeenten Leusden, Woudenberg, Utrechtse Heuvelrug en Zeist. In andere delen van de Utrechtse Heuvelrug geldt het advies om ‘zeer voorzichtig’ te zijn na het incident met een kind op woensdagochtend.
Volgens Wilbert Nijlant, landgoedbeheerder van het aangrenzende natuurgebied Den Treek, gaat het om een meisje dat van achteren werd aangevallen door een dier. Dat gebeurde terwijl ze met haar vader en oma in het bosgebied tussen Austerlitz en Zeist wandelde. ,,Ze heeft gelukkig alleen wat schrammen opgelopen”, zegt Nijlant. ,,Het vermoeden bestaat dat het weer een wolf was.”
Volgens hem zou het voorval in de buurt van de Grensweg en de Austerlitzseweg zijn gebeurd. De politie zegt dat er melding is gemaakt van ‘een groot dier, mogelijk een wolf of hond’ dat het kind omver gelopen zou hebben of geduwd.
De provincie houdt er ‘ernstig rekening’ mee dat het om dezelfde wolf gaat die eerder betrokken was bij twee incidenten in Leusden, vlakbij het natuurgebied waar het woensdag misging. Twee weken geleden werd een meisje gebeten door een wolf op het naastgelegen landgoed Den Treek. Het kind was daar met begeleiders van haar buitenschoolse opvang. Twee weken dáárvoor werd er op Den Treek een hondje door een wolf meegenomen. Een deel van dat landgoed is inmiddels afgesloten door de gemeente Leusden.
Afschotvergunning in voorbereiding
Om zeker te weten dat het gaat om dezelfde wolf, is eerder woensdag een spoedanalyse van het dna aangevraagd. ‘Ervan uitgaande dat het om een wolf ging, zeggen wolvendeskundigen dat er gedrag is vertoond dat atypisch en verontrustend is. Daarom is besloten om een afschotvergunning voor te bereiden. Daarvoor is steun en instemming gevraagd bij het Ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur’, staat in een verklaring van de provincie Utrecht. Als blijkt dat één wolf verantwoordelijk is voor de drie recente incidenten, dan wil de provincie de afschotverklaring aanvragen.
Tot die tijd is het dringende advies om niet met kleine kinderen in de bossen te komen van vier gemeenten binnen Nationaal Park de Utrechtse Heuvelrug: Leusden, Zeist, Woudenberg en Utrechtse Heuvelrug.
Provincie bereidt meer maatregelen voor
,,Wij hebben een melding gekregen over het incident”, zegt Nijlant woensdag rond de middag. ,,Die melding kwam rond 11.15 bij ons binnen, de politie doet onderzoek.” Een politiewoordvoerder bevestigt dat er inderdaad agenten op een ‘incident’ zijn afgekomen. Ook gemeente Zeist en boswachter Rein Zwana bevestigen het voorval.
De provincie liet eerder al weten van plan te zijn om één wolf die op de Utrechtse Heuvelrug leeft ‘negatief te conditioneren’. Dit moet gedaan worden door het dier eerst te verdoven en een zender om te doen. De hoop is dat de wolf deze ervaring associeert met mensen en daardoor bang of schuwer wordt. Als dat niet werkt, wil de provincie een paintballgeweer inzetten. Een vergunning hiervoor is nu in aanvraag.
De wolf die de provincie Utrecht wil zenderen is niet het dier dat betrokken was bij de incidenten met het meisje en de hond op landgoed Den Treek eerder deze maand. Dat is waarschijnlijk een dier van het wolvenkoppel dat met een aantal welpen in het gebied leeft. Vanwege de jongen gedragen die wolven zich extra beschermend.
De beoogde wolf die weer schuw moet worden gemaakt, is meerdere keren waargenomen terwijl hij dicht achter wandelaars en ruiters aanliep op de Utrechtse Heuvelrug.
Daarnaast is er een vergunningsaanvraag om ook het koppel wolven met de jongen negatief te conditioneren ‘in voorbereiding’, zo meldt gedeputeerde Mirjam Sterk. Een afschotvergunning tegen de alleenstaande wolf is ook in voorbereiding.
LTO Nederland wil dat staatssecretaris regie pakt rond de wolf: 'Probleem overstijgt provincies'
Dit jaar zijn tot nu toe bijna evenveel wolvenaanvallen geweest als in heel 2023. Volgens LTO Nederland laten de nieuwe cijfers zien dat er landelijk beleid moet komen rond de wolf. "Rol weggelegd voor de staatssecretaris", zegt voorzitter Ger Koopmans.
In de eerste helft van 2024 zijn in totaal 360 wolvenaanvallen op dieren geregistreerd, tegen 399 in heel vorig jaar. Dat blijkt uit een analyse van persbureau ANP op basis van gegevens van BIJ12, de organisatie die voor provincies wolvenzaken afhandelt.
Wolven chippen?
Het toegenomen aantal wolvenaanvallen vraagt om een landelijke aanpak, vindt boerenorganisatie LTO Nederland. Beheren is volgens voorzitter Koopmans noodzakelijk voor en klein land als Nederland. "Dat zullen een heleboel maatregelen naast elkaar moeten zijn." Hij denkt daarbij onder andere aan het plaatsen van wolfwerende hekken en rasters, en het chippen van wolven.
Oproepen om wolven gewoon af te schieten, vindt Koopmans te simpel. "Dat zou je van harte misschien hier en daar wel een keer willen roepen, maar zo simpel is dat natuurlijk ook niet", zegt de LTO-voorzitter. Al moet het wat hem betreft in sommige gevallen wel mogelijk kunnen zijn: "Wanneer ze gedrag vertonen wat totaal niet kan."
Per provincie verschillend
Koopmans vindt de aanpak van de wolf niet helder genoeg in Nederland. De provincies zijn verantwoordelijk voor het beleid, waardoor er grote verschillen zijn in hoe boeren worden geholpen, ziet hij. "Ze krijgen natuurlijk wel subsidies van de provincie, maar ze worden vervolgens niet echt concreet geholpen bij het bouwen van dat hek."
Ook in de financiering van preventieve maatregelen zitten verschillen, vervolgt hij. "Bij de ene regeling moet je het weer voorfinancieren, bij de andere moet je weer aan allerlei ingewikkelde eisen voldoen." Boeren weten door alle verschillende regels vaak niet waar ze aan toe zijn, concludeert de LTO-voorzitter.
Hulp van natuurorganisatie
In Duitsland is de wolvenaanpak duidelijker. Daar worden hekken en rasters om vee mee te beschermen bijvoorbeeld vergoed. En in Nedersaksen krijgen boeren zelfs hulp van natuurorganisaties bij de aanleg ervan. "In 8 jaar tijd is er nog nooit een wolf doorheen gekomen", zegt Peter Schutte van Naturschutzbund Deutschland. De hekken zijn volgens hem bovendien beter dan die in Nederland.
Interessant, reageert Koopmans. Maar hij benadrukt dat dit niet de enige oplossing is, omdat de situatie daar niet een-op-een te vergelijken valt met die in Nederland. "In Duitsland heb je veel grotere natuurgebieden waar de wolf ook meer wild ter beschikking heeft", legt hij uit. Waardoor een wolf volgens hem minder snel een schaap zal aanvallen.
Advies voor landelijke aanpak
De Duitse aanpak is wel een van de elementen die LTO ook graag terugziet in het wolvenbeleid in Nederland. Hij roept staatssecretaris Jean Rummenie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur daarom op om de regie te nemen, omdat de problemen rond de wolf de provincies overstijgen. "Een totaalaanpak moet je nationaal bespreken."
Rummenie benadrukt dat provincies in principe over de wolf gaan en zegt dat hij met hen overlegt om te kijken hoe de landelijke overheid kan helpen. Wel staat de staatssecretaris positief tegenover het advies van de Raad van Dierenaangelegenheden dat er een landelijke aanpak voor wolven moet komen. "Ik hoop daar op korte termijn meer duidelijkheid over te geven."
Provincie gaat wolf vangen, verdoven en zenderen, afschieten is noodoptie
De provincie Utrecht gaat een wolf vangen, verdoven en zenderen. Het gaat om de alleenstaande wolf die een kind in het bos bij Austerlitz omverliep. Experts verwachten dat het dier daarvan schrikt en angstig wordt en daarna weg zal blijven bij mensen.
Experts waarschuwen dat het niet makkelijk is om het dier te vangen en dat het tijd en geduld vraagt. Eerst moet bekeken worden waar de wolf zich bevindt en wat de beste plekken zijn om hem te vangen. Mocht de wolf na het zenderen nog steeds contact zoeken met honden en mensen, dan kan hij met een paintballgeweer worden beschoten.
Dierenrechtenorganisatie Animal Rights is het niet eens met de vergunning en gaat bezwaar maken tegen de vergunning en stapt naar de rechter.
Afschotvergunning
Naast deze vergunning heeft de provincie nu ook de afschotvergunning rond. Het afschieten van een wolf is nu niet aan de orde, maar de provincie wil wel voorbereid zijn. Het middel kan gebruikt worden als zich een noodsituatie voordoet. Dat is het geval als een mens gewond raakt bij een confrontatie met een wolf. Als experts oordelen dat er sprake is van zo'n noodsituatie kan de provincie binnen 24 uur tot afschot overgaan.
De alleenstaande wolf zoekt sinds een aantal maanden geregeld contact met honden en mensen. Op 31 juli liep het dier een kind omver. De wolf liep vermoedelijk in de richting van een loslopende hond. Vandaag is op basis van dna-onderzoek vast komen te staan dat het om de alleenstaande wolf gaat. Op basis daarvan gaf de provincie de vergunning af.
Bij een ander incident was ook een kind betrokken. Op 16 juli benaderde de wolf een kind van een buitenschoolse opvang. Volgens haar ouders en de kinderopvang werd ze kort in haar zij gebeten. Deskundigen denken op basis van ooggetuigenverklaringen dat het gaat om een van de wolven van een paar dat hun welpen wilde beschermen. Bij gebrek aan voldoende dna van goede kwaliteit valt dat niet met zekerheid te zeggen. Daarom is het nu niet mogelijk een vergunning voor het vangen en zenderen van het ouderpaar af te geven, meldt de provincie.
Vanwege dit incident werd Landgoed den Treek in Leusden op 18 juli afgesloten voor bezoekers. Het verbod geldt tot 1 september.
Wolvenexperts mogen de wolf die op 31 juli in het bosgebied in Austerlitz een jong meisje omverliep gaan vangen, verdoven en zenderen. Daar heeft de provincie Utrecht een vergunning voor afgegeven. DNA-onderzoek heeft uitgewezen dat het gaat om een alleenstaande wolf die in het gebied leeft.
De wolf, die bekend is onder nummer GW3237m, heeft de afgelopen maanden geregeld contact gezocht met mensen en honden. Experts verwachten dat de wolf door het vangen en zenderen schrikt, waardoor het dier in de toekomst bij mensen uit de buurt blijft.
Zoekt de wolf toch weer contact, dan mag hij met paintballs beschoten worden, zo heeft de provincie bepaald. Ook daarbij is het idee dat de wolf mensen gaat associëren met een negatieve ervaring en contact gaat schuwen.
De provincie maakte vandaag ook bekend dat het een vergunning klaar heeft liggen voor het afschieten van een wolf, voor het geval zich een "noodsituatie" voordoet. Als wolvenexperts oordelen dat bepaald gedrag dusdanig afwijkend en zorgwekkend is, kan de provincie binnen 24 uur tot afschot overgaan.
De provincie benadrukt dat het afschieten van wolven nu niet aan de orde is, maar wil vanwege eerdere incidenten wel op dit scenario zijn voorbereid.
Dierenrechtenorganisatie Animal Rights is het niet eens met de vergunningen en stapt naar de rechter, schrijft RTV Utrecht. De organisatie stelt dat het volgens de wet verboden is strikt beschermde diersoorten als de wolf opzettelijk te doden, te vangen of te verstoren. Ook is er volgens Animal Rights in Nederland geen ervaring met het verdoven en zenderen van wolven.
De provincie verwacht "over enkele weken" met het vangen en zenderen te kunnen beginnen. Volgens een woordvoerder van de provincie wordt het vangen van het dier door specialisten gedaan, die gebruik zullen maken van "diervriendelijke klemmen". Andere dieren mogen daarbij geen risico lopen, stelt de woordvoerder.
Wolvenexperts waarschuwen dat het niet makkelijk wordt om het dier te vangen en de operatie tijd zal kosten. Eerst moeten zij vaststellen waar de wolf zich ophoudt en wat de beste plekken zijn om hem te vangen.
Bij een ander incident met een kind in Leusden, half juli, werden DNA-sporen van een wolf aangetroffen op de kleding van het kind dat met de buitenschoolse opvang op pad was. Of de wolf die dit meisje benaderde dezelfde was als die in Austerlitz, is vanwege een gebrek aan DNA-sporen bij dit bewuste incident niet vast komen te staan.
Kort na het incident gaven de provincie Utrecht en een viertal gemeenten het dringende advies af om niet naar de bossen van de Utrechtse Heuvelrug te komen met kleine kinderen. Daarnaast adviseerden ze bezoekers van het gebied om honden aan te lijnen en in de buurt te houden.
Landgoed Den Treek bij Leusden, dat sinds 18 juli deels is gesloten omdat er een wolvenpaar met welpen leeft, blijft tot en met 1 september dicht.
In het Gelderse Nunspeet was afgelopen zondag opnieuw een incident tussen een vermoedelijke wolf en een hond. De eigenaar van de hond wandelde in een losloopgebied toen het dier van achteren werd gegrepen. De hond werd het bos ingetrokken en gewond teruggevonden. De provincie Gelderland stelt dat het aantal wolven op de Veluwe de laatste tijd is toegenomen.
Woelige wolvenzomer krijgt politiek staartje: 'Provincie Utrecht is geen wildlife park'
Politieke partijen in de Provinciale Staten zijn kritisch op de in hun ogen 'reactieve' aanpak van de provincie Utrecht op de wolvenincidenten deze zomer. Ook vinden sommige Statenleden dat de provincie te weinig informatie gaf. En of landgoed Den Treek volgende week weer open kan? Daarover lopen de meningen uiteen.
Vandaag deed de vader van het 5-jarige meisje dat gewond raakte bij een confrontatie met een wolf op 16 juli voor het eerst zijn verhaal bij RTV Utrecht. Ook de directeur van de bso waar het meisje op dat moment was reageert. Zij zeggen beiden dat de wolf het meisje heeft gebeten. Wolvendeskundigen van de provincie spreken dat tegen.
Niet iets kleins
Los van de discussie over het wel of niet bijten, vraagt de bso-directeur zich af hoe dit soort incidenten in de toekomst voorkomen kunnen worden. Die vraag leeft ook in de Provinciale Staten.
Belangrijk daarbij is heldere communicatie, zegt VVD-Statenlid Juliëtte van Gilse. "Wij vragen de provincie daarom ook met klem om transparant te zijn naar ons en naar de inwoners over de incidenten en de ernst daarvan. Ik ging er vanuit dat wij alles wisten, maar nu blijkt daar toch ruis over te zijn. De foto's (van de verwondingen van het meisje, red.) had ik ook nog niet gezien", zegt ze. "Als blijkt dat zaken kleiner zijn gemaakt dan ze in werkelijkheid waren, is dat zeker reden voor vragen."
"Het zou fijn zijn dat iedereen zich bewust is van het gevaar van de wolf en incidenten niet worden afgedaan als iets kleins", zegt BBB-fractievoorzitter Ans Oude Luttikhuis. Ze zegt dat de provincie in de berichtgeving nu "behoorlijk wat censuur" toepast. Dat doen ze volgens haar om de wolf te beschermen, maar ze zegt dat het ook zorgt voor onrust onder burgers. De provincie bevestigt dat "meegelezen" is met de eerste verklaring van de bso, over wat er die dag met het meisje gebeurd is. Zij adviseerden toen om het woord 'aanval' te vervangen, "omdat ‘aanval’ voor iedereen andere associaties oproept."
SGP-Statenlid Bertrick van den Dikkenberg vraagt zich af wat er nog meer moet gebeuren voor er wordt ingegrepen. Ook vindt hij dat signalen over de wolf op Den Treek zijn genegeerd. "Daar had veel sneller op gereageerd moeten worden."
Wolfwerende hekken
Staatssecretaris Jean Rummenie (Natuur) maakt zich "ernstige zorgen" over incidenten zoals bij Leusden. Toch is de staatssecretaris beperkt in wat hij ertegen kan doen. De wolf is een beschermde diersoort en het afzwakken van die status is een Europese zaak. Rummenie wil zich net zoals zijn voorganger inzetten om de status te verlagen van "strikt beschermd" naar "beschermd", maar dat proces zal lang duren en de uitkomst is allerminst zeker.
De staatssecretaris schrijft daarnaast in een brief aan de Tweede Kamer dat hij wil dat een landelijk team gaat bijdragen aan het plaatsen van extra wolfwerende hekken. Het team moet helpen bij het plaatsen van de hekken en veehouders bijstaan in het papierwerk voor de subsidieaanvraag ervoor. Volgens Rummenie zijn dat soort teams al erg effectief in buurlanden.
Open of dicht?
De afsluiting van landgoed Den Treek in Leusden duurt tot en met 1 september. Dat is komende zondag. VVD-Statenlid Van Gilse vindt dat het gebied weer open moet. "De provincie heeft de hele zomer de tijd gehad om daar voorbereidingen te treffen. Onze inwoners moeten weer gebruik kunnen maken van onze recreatiegebieden. Dit is wat ons betreft de omgekeerde wereld. De provincie Utrecht is geen wildlife park."
BBB vindt dat landgoed Den Treek na het weekend niet open kan. "Het probleem is vele malen groter dan men nu laat blijken in de politiek", zegt fractievoorzitter Oude Luttikhuis. Het afgezette gebied moet zelfs groter, vindt ze. Ze baseert zich op signalen dat de wolf ook buiten het afgezette gebied is gezien.
Statenlid Jesseka Batteau van de Partij voor de Dieren kan goed begrijpen dat het incident met het bso-meisje indruk heeft gemaakt. Ze vindt dat ingezet moet worden op voorlichting. "Mensen moeten goed weten waar ze wel en niet kunnen komen en hoe ze moeten handelen als ze een wolf zien. Er is nu veel angst. Dat is begrijpelijk, maar vaak ook onterecht."
Zenderen
Volgens de wolvenexperts die de provincie Utrecht adviseren, zit er op Den Treek een wolvenpaar dat z'n welpen beschermt. Ook na dna-onderzoek is nog onduidelijk welke wolf betrokken is geweest bij de confrontatie met het bso-meisje. Deskundigen verwachten dat het wolvenpaar minder beschermend zal zijn nu de welpen ongeveer vier maanden oud zijn en in een zelfstandige fase komen.
De andere alleenstaande wolf die op 31 juli een kind omverliep in Austerlitz gaat wel gevangen, verdoofd en gezenderd worden. De Faunabescherming probeert dit nog te voorkomen met een gang naar de rechter. Batteau van de Partij voor de Dieren: "Wij vragen ons af hoe deze risicovolle ingrepen bijdragen aan het schuw maken van de wolf voor mens en honden. Daar willen we opheldering over."
'Reactief'
Verschillende Statenfracties noemen de aanpak nu 'reactief'. Ook SGP-Statenlid Van den Dikkenberg is kritisch. "Het is steeds acteren na een incident, terwijl je kunt weten dat in onze drukke provincie incidenten niet uit kunnen blijven als het aantal wolven toeneemt." Zowel hij als BBB-fractievoorzitter Oude Luttikhuis vinden dat er gekeken moet worden voor hoeveel wolven er plek is in de provincie. "De veiligheid van de mensen moet voorop staan."
Van den Dikkenberg vindt dat het kabinet gebieden voor de wolf moet aanwijzen, en wat hem betreft is dat niet in onze provincie. "Het is niet vergelijkbaar met de Veluwe. Ook wonen er boerengezinnen met kinderen, moeten die dan altijd beschermd worden?"
Statenlid Jesseka Batteau van de Partij voor de Dieren vindt het het ook een kwestie is van wennen. "We zijn het in Nederland niet gewend om met wilde dieren om te gaan. Je moet mensen de tijd geven om daaraan te wennen." Ook zouden er volgens haar rustgebieden voor wolven moeten worden aangewezen. "Dat is voor andere beschermde dieren al heel normaal."
Een groep Europese wolvenexperts riep Nederland vorige week voor de tweede keer op om snel met landelijk beleid te komen en tijdig in te grijpen. Gedeputeerde Mirjam Sterk is inmiddels in gesprek met staatssecretaris Rummenie, bijvoorbeeld over de vraag hoeveel wolven het gebied aankan.
Gedeputeerde Mirjam Sterk (Natuur) kijkt in een bericht op LinkedIn terug op de zomer voor wolvennieuws. Ze schrijft dat er meerdere incidenten plaatsvonden, met honden en kleine kinderen. "Inmiddels hebben we afgelopen week de vergunning verleend voor het weer mensenschuw maken van een wolf, die we ‘Brammetje’ noemen, naar het eerste filmpje waarin hij opdook", schrijft ze.
Maar de koosnaam zal de alleenstaande wolf waar Sterk naar refereert niet beschermen. "Op de plank ligt een vergunning voor afschot, mocht de situatie uit de hand lopen." De gedeputeerde kon vandaag niet reageren op vragen van RTV Utrecht.
Tijd voor een wolven-OMT? 'Bredere expertise nodig'
Utrecht - De wolvenadviezen aan de provincie Utrecht zijn te eenzijdig en de aanpak is te passief. Die kritiek komt niet alleen van politici, ondernemers en veehouders, maar ook van andere wetenschappers. Wie zijn de deskundigen die de provincie raadpleegt na de recente confrontaties met kinderen en honden? "Als er iets negatiefs gebeurt, is daar geen ruimte voor."
De provincie Utrecht raadpleegt een groep ecologen van de Zoogdiervereniging, een organisatie die de beschermde status van de wolf hoog in het vaandel draagt. De wolf hoort thuis in Nederland en heeft een belangrijke ecologische rol in de natuur, stelt de vereniging. En: "Mensen worden nagenoeg nooit aangevallen door wolven."
Wolvendeskundigen van de Zoogdiervereniging vinden na de recente incidenten dat afschieten van de wolf bij Leusden niet gerechtvaardigd is. Deze week deden de vader en bso van het 5-jarige meisje dat gewond raakte bij een confrontatie met een wolf hun verhaal bij RTV Utrecht. Zij zeggen beiden dat de wolf het meisje heeft gebeten. Wolvendeskundigen van de provincie spreken dat tegen.
Ruimte voor interpretatie
Om te bepalen welke maatregelen genomen moeten worden kijken de wolvendeskundigen onder meer naar de zogenoemde escalatieladder in het Interprovinciaal Wolvenplan. Niet alle type incidenten kunnen vooraf precies worden omschreven. Er is dus ruimte voor interpretatie.
Volgens de lezing van de wolvenexperts die de provincie Utrecht adviseren is geen sprake van een zogenoemde probleemwolf die gedood moet worden. Wel gaat een andere alleenstaande wolf die een kind omverliep in Austerlitz gevangen, verdoofd en gezenderd worden om hem weer schuw te maken. De Faunabescherming probeert dit te voorkomen met een rechtszaak.
Ecoloog en wolvenkenner Erwin van Maanen denkt daar anders over. Hoe geweldig hij de wolf ook vindt, een (recreatie)gebied is volgens hem ongeschikt voor het roofdier. "Er wordt te veel risico genomen. Ik maak me grote zorgen over de recente gebeurtenissen." Het is volgens hem wachten tot het weer misgaat. "Als de interactie met de mens te groot wordt, ontstaan er problemen."
Van Maanen stelt dat de recente incidenten niet passen in het door natuurbeschermers "geschetste plaatje" van de wolf. "Namelijk dat het heel goed en mooi is dat het dier terug is in Nederland. Het is zo’n gevestigd verhaal geworden. Als er iets negatiefs gebeurt, is daar geen ruimte voor.”
Provincie te reactief
Gedragsbioloog en wolvenkenner Diederik van Liere vindt het beleid van provincies te passief. "Dit vergt een proactieve provincie. En ze is nu reactief."
Al op voorhand zou voorkomen moeten worden dat een wolf überhaupt in de buurt van mensen komt, vindt Van Liere. "Een wolf kenmerkt zich nu als 'niet schuw' als hij herhaaldelijk een mens binnen 30 meter benadert. Pas dan kunnen maatregelen worden genomen. Dat is een misser, want dan ben je te laat." Ook moet volgens Van Liere meer gedaan worden om problematisch gedrag van ouderdieren positief te beïnvloeden.
De aanpak van de provincies is te eenzijdig, vindt de gedragsbioloog. "Al doet een ieder doet zijn best om goed advies te geven, daar ben ik zeker van", benadrukt hij. "Maar ecologen denken in termen van soortoverleving en leefgebied. Wat nu ook nodig is, zijn mensen die getraind zijn in de ontwikkeling van gedrag en de veroorzakende factoren van gedrag."
Maatschappelijke onrust
Van Liere zou graag zien dat de provincie ook een socioloog en communicatiedeskundige aan het wolventeam toevoegt omdat er maatschappelijke onrust is over de wolf. Hij pleit daarnaast voor speciale diensten bij landgoederen die geleerd hebben hoe ze een wolf kunnen verjagen. "Dit is een belangrijk element om angst weg te nemen en de lokale territoriale wolf af te leren in de buurt van mensen te komen." Ook moeten volgens Van Liere workshops worden georganiseerd waarbij mensen uitleg krijgen hoe ze moeten handelen als ze een wolf tegenkomen.
Het opzettelijk verstoren (inclusief verjagen) en doden van wolven is bij wet verboden en strafbaar, reageert de provincie. "Alleen in uitzonderlijke situaties kan het bevoegd gezag toestemming geven om van dat verbod af te wijken. Alle meldingen over wolven kunnen bij het wolvenmeldpunt worden gedaan, bij voorkeur voorzien van beeldmateriaal. Informatiebijeenkomsten zijn in voorbereiding."
Een wolven-OMT
Ook wolvenkenner Van Maanen vindt dat een breder, interdisciplinair team nodig is. Het moet een soort OMT worden, zoals tijdens de coronacrisis. "Er moeten mensen in zitten met afstand van het wolvenverhaal, dus niet pro- of anti-wolf. Bijvoorbeeld een dierenethicus, dierenarts, maar ook belanghebbenden. De Zoogdiervereniging is een soort eilandje dat geen raad van buitenaf vraagt. Een patholoog-anatoom zou bijvoorbeeld een beetpatroon moeten beoordelen en niet deze wolvendeskundigen."
De wolvenexperts van de Zoogdiervereniging herkennen zich niet in de kritiek. "We hebben met onafhankelijke deskundigen uit binnen- en buitenland continu zeer constructief overleg met de provincie Utrecht, waarbij alle voor- en nadelen en mogelijke interventies worden besproken. In die gesprekken zijn er geen taboes", zegt Maurice La Haye, die in dienst is bij de vereniging.
"We zijn niet pro- of anti-wolf", zegt ook wolvendeskundige Dick Klees, extern verbonden aan de Zoogdiervereniging. "Het beleid is niet gekozen. Het is op basis van internationale verdragen opgesteld."
Voldoende variëteit
Klees ziet ook voldoende variëteit bij de Zoogdiervereniging. "Ook twee in wildlife gespecialiseerde dierenartsen schuiven regelmatig aan. Dus in dat opzicht is er een team van deskundigen. En de gesuggereerde dierenethicus of belanghebbenden, daarvan zie ik geen meerwaarde in het adviestraject."
"Op het moment dat er sprake is van een incident vragen wij de Zoogdiervereniging om advies", reageert de provincie. 'Onze ervaring is dat de incidenten op basis van feiten worden geduid, geanalyseerd worden op basis van gedrag en dat er een advies wordt gegeven conform de interventierichtlijnen. Wij zien zeker de ernst van de situatie. Onze experts zien nog geen predatorgedrag. Er wordt gewerkt aan het ’inrichten’ van een landelijk deskundigenteam. Dat is er op dit moment nog niet. Overigens laten wij ons veel breder adviseren, bijvoorbeeld ook juridisch."
Tijd en rust
Maurice La Haye van de Zoogdiervereniging benadrukt dat het tijd en rust vergt om de juiste maatregelen te nemen. "Ambtelijke molens draaien traag, daarnaast zijn er politieke wensen en ideeën en is er nationale en internationale regelgeving. Tenslotte moet je je altijd afvragen, wat beoog je met een specifieke interventie? Is die proportioneel?"
Bovendien is dit een complete nieuwe situatie, stelt La Haye. "Nog niet eerder leven er wolven in zo'n dichtbevolkt gebied. De maatschappij is niet meer hetzelfde als 150 jaar gelden, het landschap is niet meer hetzelfde en de wolven zijn niet meer hetzelfde. Het is daardoor heel lastig om precies te weten wat er nu moet of kan gebeuren."
La Haye zegt dat op veel vragen nog geen (definitieve) antwoorden zijn te geven. "Het doel is duurzaam samenleven met de wolf, dat vraagt wat van de wolf, maar ook van ons als maatschappij. We doen ons best om dat voor elkaar te krijgen binnen de mogelijkheden en mocht het antwoord uiteindelijk zijn dat dat niet lukt, dan is dat spijtig, maar dan hebben we het in ieder geval wel geprobeerd."
Hoe hij over een soort wolven-OMT denkt? "Ook op het corona-OMT was kritiek door weer andere deskundigen. Dat is aan experts eigen. De provincie maakt hierin de keuzes. En kritiek is heel nuttig, want dat houdt je scherp."
De Zoogdiervereniging houdt zich bezig met de studie en de bescherming van in Nederland in het wild levende zoogdieren en hun leefgebieden. De vereniging heeft geen winstoogmerk. Inkomsten komen vooral via projecten, externe opdrachten of in de vorm van subsidies.
Het team dat namens de Zoogdiervereniging advies geeft aan de provincie Utrecht bestaat uit experts die in dienst zijn van de vereniging. Dat zijn: Maurice La Haye (teamleider Land- en Zeezoogdieren) en Ellen van Norren (projectleider). Ook worden twee externe deskundigen ingehuurd. Dat zijn: Dick Klees en Glenn Lelieveld.
Regering zoekt naar ‘juridische snelweg’ bij probleemwolf: gelijk ingrijpen bij risico
Staatssecretaris Jean Rummenie (Natuur) wil dat overheden sneller kunnen ingrijpen als een wolf te dicht bij mensen komt. ,,Kinderen moeten vrij in het bos kunnen spelen en ook hondeneigenaren behoren zorgeloos de natuur te kunnen bezoeken.”
Rummenie zegt dat tijdens een bezoek aan de Utrechtse Heuvelrug en de Veluwe. Hij werkt aan een Nationaal Wolvenplan en sprak daarvoor maandag verscheidene deskundigen en belanghebbenden. Het plan, dat dit najaar wordt verwacht, moet lagere overheden helpen tempo te maken in risicovolle situaties.
De bewindsman is geschrokken van de confrontaties bij Zeist en Den Treek waar zowel een kind als twee honden zijn belaagd door twee verschillende wolven. Landgoed Den Treek bij Leusden ging afgelopen zomer dicht en op de Utrechtse Heuvelrug worden hondeneigenaren gewaarschuwd extra voorzichtig te zijn.
Wat is een probleemwolf?
Voor snellere actie moet de regering eerst bepalen wat precies een ‘probleemwolf’ is waartegen straks mag worden opgetreden. Rummenie licht een tipje van de sluier op: ,,Daarbij denk ik in elk geval aan wolven die niet langer schuw zijn naar mensen. Net als wolven die keer op keer schapen aanvallen.”
Bij acuut gevaar mag een burgemeester of politiebeambte nu al in actie komen. Maar zonder directe dreiging is het complex. Dat komt door de Europese beschermingsstatus, maar ook door de recente Omgevingswet, die een stapel informatie vereist voor er mag worden ingegrepen.
Bezwaar tegen zenderen van wolf
De provincie Utrecht gaf onlangs een vergunning af voor het tijdelijk verdoven en zenderen van solitaire wolf Bram - zoals hij is gedoopt in de volksmond - die zorgelijk gedrag vertoont. De Faunabescherming vindt echter dat een wolf natuurlijk gedrag mag tonen en is in beroep gegaan.
,,Dat bevordert de oplossing niet”, stelt Rummenie, al benadrukt hij dat het iedereen vrij staat om naar de rechter te stappen. Toch vertraagt dit volgens hem de route naar een situatie waarin wolven en mensen wel - op gepaste afstand - naast elkaar kunnen leven.
Wolvenexpert Glenn Lelieveld is evenmin blij met het juridische verzet. ,,We opereren al te langzaam en zo duurt het nog langer.” Volgens hem gelden ook voor de wolf regels om in Nederland te leven. ,,Geen angst meer tonen voor de mens is een absolute rode lijn.”
Gelijk een paintball
Lelieveld hoopt dat Rummenie erin slaagt een ‘juridische snelweg’ te presenteren bij probleemwolven. ,,Dat gebeurt in het buitenland ook. Als in het Amerikaanse Yellowstone een wolf te dicht bij mensen komt, krijgt hij gelijk een paintball tegen zijn lijf.”
Volgens Lelieveld zou het ideaal zijn om een landelijk deskundigenteam te hebben dat 24/7 klaarstaat en bestuurders adviseert. Daarnaast moeten er in elke provincie beambten klaarstaan om wolven te verdoven of per paintball te verdrijven. ,,Een wolf moet gelijk leren: contact met een mens is niet de bedoeling.”
Honden beschermen kudde
Op de Veluwe is schaapsherder Paul Aalbers overgestapt op speciale honden om zijn twee kuddes te beschermen. Het gaat om het ras mastin español de trabajo. Met succes: afgelopen juli zorgden ze ervoor dat een wolf nabij de kudde het hazenpad koos.
De opleiding van de honden duurt echter twee jaar en is prijzig. ,,Ze moeten wennen aan de Nederlandse situatie waarin natuurgebieden zo druk bezocht worden”, zegt Aalbers. Met de honden is het aantal incidenten wel flink te verminderen, verwacht de herder.
Woensdag praat de Tweede Kamer met Rummenie over onder meer de wolf. BBB-leider en partijgenoot Caroline van der Plas herhaalde maandag bij Sven op Radio 1 dat er volgens haar geen ruimte is voor de wolf in ons drukbevolkte land. Rummenie is voorzichtiger. ,,Ik denk dat de mogelijkheden voor een groot roofdier als de wolf in Nederland beperkt zijn.”
Zelfs Chris Smit had niet verwacht dat het zo snel zou gaan.
Het is nog maar vijf jaar geleden dat de eerste roedel wolven zich vestigde op de Veluwe. En de periode daarvoor, de jaren waarin Nederland incidenteel werd aangedaan door rondzwervende, eenzame mannetjes die dan weer snel het veld ruimden, was helemaal niet zo lang geweest. ‘Dolblij’, was Smit dan ook toen dat eerste vrouwtje in 2019 leek te blijven.
Toch waarschuwde hij ook. ‘Wolf en mens kunnen prima samenleven’, zei de RUG-ecoloog in een interview met UKrant uit 2019. ‘Ook in Nederland. Maar we moeten niet naïef zijn en dus moeten we maatregelen nemen.’ Ons wildbeheer onder de loep nemen en zorgen dat er voldoende prooidieren zijn, bijvoorbeeld. Ongelukken met vee zonder al te veel toestanden compenseren.
Maar vijf jaar later is de stemming van opwinding en blijde verwachting omgeslagen. Bijna 4500 schapen, geiten en ander vee zijn ten prooi gevallen aan wolven en de overheid moest tonnen aan schadevergoedingen uitkeren. Een veehouder in Drenthe werd gebeten toen hij een wolf wilde wegjagen en zelfs een klein kind in Leusden werd kort aangevallen. Er gaan steeds meer stemmen op om de beschermde status van het dier in te trekken.
Smit deed jarenlang onderzoek naar de effecten van wolven; eerst in Polen maar sinds 2019 ook in Nederland. Ook maakte hij deel uit van de Raad voor Dierenaangelegenheden, die het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit adviseerde over het samenleven met de wolf.
‘Het aantal wolven is veel sneller toegenomen dan ik vijf jaar geleden vermoedde’, vertelt Smit. ‘Maar de commotie is ook heel snel toegenomen en dat komt door het achterwege blijven van maatregelen.’
Er waren draaiboeken gemaakt en adviezen gegeven over het plaatsen van hekken rondom vee. Maar vervolgens werden die adviezen niet of slecht opgevolgd. ‘Bij veehouders was daar weinig bereidwilligheid toe, ondanks het feit dat er wel subsidies zijn om dit te doen. We hebben niet de juiste maatregelen genomen’, zegt hij.
Dat komt onder meer doordat het wolvenbeleid vol hordes zit voor bijvoorbeeld veehouders. Als een dier hoogstwaarschijnlijk gedood is door een wolf, moeten veehouders eerst een lang proces vol formaliteiten doorlopen. Pas als een DNA-test met zekerheid aangeeft dat een wolf de dader was, komt er compensatie.
Dit zou soepeler moeten, vindt Smit. ‘Je zou het ook kunnen omdraaien, dus veehouders eerst compenseren en dan beginnen met het onderzoek. Daarmee haal je al wat kwaad bloed bij hen weg’, denkt Smit.
Ook moet er meer ondersteuning komen bij het plaatsen van wolfwerende hekken, zoals in Duitsland. In Duitsland zijn er gespecialiseerde bedrijven die hekken plaatsen die aan de juiste criteria voldoen, maar in Nederland trekken mensen zich daar weinig van aan. ‘Mensen denken typisch: we regelen het zelf wel’, zegt Smit.
En dat heeft gevolgen. Want van de geplaatste hekken is nu maar zo’n vijf procent echt geschikt om wolven te weren. ‘En ze moeten ook allemaal onderhouden worden. Dat weerhoudt veehouders er ook van die hekken goed te plaatsen.’
Maar er moet meer gebeuren. Zo pleit Smit voor het stoppen met het uitkeren van vergoedingen aan veehouders die geen juiste maatregelen nemen. ‘En als het vaker gebeurt, zou je kunnen denken aan boetes. Want ze creëren een probleemwolf waar de buren ook last van hebben.’
Ook het feit dat alles op provinciaal niveau wordt geregeld, is contraproductief. ‘De ene provincie doet dit en de andere dat. Dit moet natuurlijk op rijksniveau worden opgepakt.’
En dan zijn er nog de wolven die niet meer bang lijken te zijn voor mensen. Waarschijnlijk, denkt Smit, zijn die dieren gevoerd en zijn ze mensen met voedsel gaan associëren. ‘Dat moet echt voorkomen worden.’
Maar het incident bij Leusden, waar het om een jong kind ging, en een eerder geval waarbij een hond werd meegenomen door een wolf, hebben veel losgemaakt. Volgens Smit is het nooit zeker te zeggen wat dit gedrag veroorzaakt, maar hij schetst wel mogelijke scenario’s. Zo viel het incident met het kind in de periode waarin wolven jongen hebben en zou het kunnen dat de aanval een vorm van verdediging was. ‘Als je dan in de buurt komt, kun je een opsodemieter krijgen.’
Maar volgens Smit is het ook niet uit te sluiten dat de wolf testte of het kind een potentiële prooi is. ‘En als we daar dan niet tegen optreden door zo’n wolf te af te schrikken, dan wordt het gevaarlijk.’
Het is dan ook een prima plan om ze in zulke gevallen met een paintballgeweer te beschieten, zegt hij. ‘Anders heb je geen draagvlak onder de bevolking meer. Dat is precies de regie die de regering moet nemen.’
Gelukkig gaan er ook dingen de goede kant op, ziet Smit. Reeën, ideale prooidieren voor wolven, worden minder snel afgeschoten en krijgen meer vrijheid. Dat verkleint de kans dat de wolven zich op vee gaan richten.
Maar, vindt hij, er zou wel meer aandacht mogen zijn voor de voordelen die de aanwezigheid van de wolf in Nederland kan hebben voor de natuur. ‘Ze veranderen niet alleen de aantallen grote grazers, maar ook het gedrag van die dieren.’
Herten vermijden bijvoorbeeld de plekken waar de kans groot is dat ze wolven tegenkomen en dit verandert de dynamiek in de natuur. Planten kunnen bijvoorbeeld op sommige plekken beter groeien omdat ze niet begraasd worden. Zo ontstaan er nieuwe leefomgevingen voor meerdere diersoorten.
Dergelijke effecten zijn bekend uit Polen, maar in Nederland wordt hier – behalve aan de RUG – nog weinig onderzoek naar gedaan. ‘Uit onderzoek van een van onze promovendi, Bjorn Mols, blijkt dat we deze effecten ook in Nederland zien ontstaan, zij het wat minder sterk.’
Zelf ziet Smit ook dat de wolf het natuurlijke landschap in Nederland verandert. Zo blijken wilde runderen zich al snel aan te passen in hun verdedigingsgedrag door zich meer te groeperen, zelfs al hebben deze dieren nooit eerder met wolven te maken gehad. ‘Dit is belangrijk voor Nederland, maar ook voor andere landen. Wanneer je runderen inzet om natuurgebieden te begrazen, moet je kiezen voor dieren die zich staande kunnen houden in gebieden waar wolven leven.’
Onderzoekers van de Universiteit Wageningen verwachten bovendien dat het aantal roedels in Nederland nog wel tot zes keer zo groot kan worden als nu. De wolf zou zich dan mogelijk ook in Groningen gaan vestigen. ‘Vooral tegen de Duitse grens aan bij Sellingen, daar is meer heuvelachtig en minder intensief landbouwgebied’, zegt Smit.
En dus zal de controverse nog wel een tijdje aanhouden. ‘Dat zie je ook in Frankrijk en Duitsland. Er zullen zich altijd situaties voordoen waardoor er discussie ontstaat.’
Maar het is vooral de politiek die Smit zorgen baart. De ruk naar rechts in Nederland en Europa kan gevolgen hebben voor de beschermde status van de wolf. Aan de andere kant, zegt hij: ‘De wolf blijft echt wel beschermd en er mag niet zomaar op de dieren geschoten worden.’
Uitzending van Eva Jinek op 9 september 2024.
Nederland staat voor een steeds groter dilemma: Wat te doen met de wolf? De provincie Utrecht wil de dieren het liefst een zender omhangen, of afschrikken met paintball-geweren.
Natuurorganisaties zijn daarop tegen.
In de uitzending gaat het eerste item over dit onderwerp. Aan bod komen Koffermans namens Faunabeheer, boer Niels Wassenaar uit Den Treek en Geertje de Mos.
Van Geertje de Mos is haar hond uiteindelijk overleden doordat het tijdens het wandelen bij Harderwijk beetgepakt is en meegenomen het bos in door een wolf.
Niels Wassenaar legt uit wat zijn ervaringen zijn op Den Treek en wat de aanwezigheid van de wolf inhoudt voor zijn bedrijf.
Provincie Utrecht moet wolf op Heuvelrug voorlopig met rust laten
Provincie Utrecht - De solitaire wolf op de Utrechtse Heuvelrug mag voorlopig niet worden gevangen en verstoord. De rechtbank Midden-Nederland heeft bepaald dat de provincie Utrecht eerst de volledige bezwaarprocedure moet doorlopen. De uitspraak is een overwinning voor twee dierenrechtenorganisaties, die een kort geding hadden aangespannen.
De provincie wil het strikt beschermde dier vangen, een zender omhangen en eventueel afschrikken met een paintballgeweer. De rechter oordeelt dat de provincie niet voldoende heeft onderbouwd waarom het nodig was om daar een vergunning voor af te geven. Zo bleef er na de rechtszitting van vorige week onduidelijkheid bestaan rond de meldingen over deze wolf en hoe die door deskundigen zijn beoordeeld. De rechter kan daardoor niet toetsen of de wolf daadwerkelijk een gevaar oplevert, en of het dier hiermee wordt beschermd of juist bedreigd.
Onverwacht gedrag
Wolf GW3237m, de wolf waar het om gaat, vertoont al anderhalf jaar opmerkelijk en onverwacht gedrag. Het roofdier liet zich meerdere keren zien en toonde belangstelling voor honden die in het bos werden uitgelaten. Dna-onderzoek wees uit dat het ook deze wolf was die afgelopen zomer bij Austerlitz een kind omver liep, naar verluidt omdat hij contact zocht met een hond. Volgens deskundigen zijn wolven normaal schuwe dieren en mijden ze contact met mensen.
De provincie Utrecht wil het dier monitoren om meer inzicht te krijgen in de oorzaken van het afwijkende gedrag. Volgens een vergunning die de provincie op verzoek van het college van Gedeputeerde Staten opstelde mag een faunabeheerder de wolf vangen en hem een zendertje geven. Als hij honden en daarmee mensen blijft benaderen mag hij met een paintballgeweer met krijtkogels worden afgeschrikt. Dat wordt 'negatief conditioneren' genoemd en is bedoeld om hem te 'leren' dat hij bij mensen weg moet blijven.
Volgens De Faunabescherming en Animal Rights is er niets mis met deze wolf. Zij vinden dat er geen goede reden is om het wilde dier te verstoren. Ze maakten bezwaar en hoopten met het kort geding af te dwingen dat de provincie de maatregelen in ieder geval zou uitstellen tot hun bezwaren zijn behandeld. Dat duurt naar verwachting nog tot begin december.
Belang van de wolf
De provincie voerde vorige week in de rechtszitting aan dat er haast is bij het zenderen van het dier. Dit zou ook in het belang van de wolf zelf zijn. Als zijn gedrag verder uit de hand loopt, betoogde de advocaat, dan kan er een situatie ontstaan waarin er geen andere optie meer overblijft dan het dier dood te schieten. Het team van de Zoogdiervereniging dat vorige week al klaarstond om de wolf voor de provincie te vangen werd tijdens de rechtszaak al opgeroepen om in ieder geval de uitspraak af te wachten.
Overigens is wolf GW3237m niet de enige wolf die de gemoederen op de Utrechtse Heuvelrug bezighoudt. Bij Leusden huisde afgelopen zomer een roedel wolven met vijf welpen. Voor deze wolven is geen vergunning afgegeven om ze te vangen, te zenderen en af te schrikken.
Mijlpaal
De Faunabescherming, die net als Animal Rights bezwaar maakte tegen de vergunning, is naar eigen zeggen "zeer verheugd" over de uitspraak. "Deze voorlopige uitspraak kan een belangrijke mijlpaal vormen in het beschermingsbeleid van de wolf, en de voorwaarden waarop daarvan afgeweken kan worden."
De provincie Utrecht laat via een woordvoerder weten dat ze uitspraak en de overwegingen van de rechter gaat bestuderen. Ook zal gedeputeerde Mirjam Sterk van Natuur & Landbouw weer contact opnemen met de staatssecretaris. De provincie vindt dat de mogelijkheden om in te grijpen bij wolven te beperkt zijn en dringt aan op meer landelijke wetgeving. Het advies aan het publiek blijft staan: houd op de Utrechtse Heuvelrug honden aangelijnd en ga niet met kleine kinderen het bos in.
Provincie betreurt uitspraak rechter over wolf: 'Dringend aanvullende wetgeving nodig'
De provincie Utrecht betreurt het dat de wolf op de Utrechtse Heuvelrug voorlopig niet gevangen, verdoofd en gezenderd mag worden. Het dier was de afgelopen maanden bij een aantal incidenten betrokken, de provincie wilde daarom ingrijpen. Maar de rechter vindt nu dat de provincie niet voldoende heeft onderbouwd waarom die maatregelen nodig zijn.
"De provincie was graag snel opgetreden tegen deze wolf met probleemgedrag om nieuwe, ernstige incidenten te voorkomen", laat een woordvoerder in een schriftelijk bericht weten. "De provincie Utrecht gaat de uitspraak en de overwegingen van de rechter en haar overwegingen goed bestuderen."
Kort geding
De rechter deed vandaag uitspraak over het vangen, zenderen en eventueel afschrikken van een wolf op de Utrechtse Heuvelrug. De Faunabescherming en Animal Rights stapten naar de rechter om dat te voorkomen. De provincie wil juist zo snel mogelijk aan de slag.
Nu de rechter de dierenbeschermingsorganisaties in het gelijk heeft gesteld, mag het team dat het dier moet vangen pas op pad als bezwaren tegen de vergunning zijn behandeld. Dat kan nog 2,5 tot 3 maanden duren.
'Aanvullende wetgeving nodig'
Gedeputeerde Mirjam Sterk (Natuur en Landbouw) gaat ook opnieuw met staatssecretaris Rummenie om de tafel om aan te geven dat de mogelijkheden voor de provincie om in te grijpen "zeer beperkt zijn en hiervoor dringend aanvullende landelijke wetgeving nodig is."
"De uitspraak gaat niet om de inhoud van de vergunning, maar vooral over het tempo waarmee we het wilden doen. Eigenlijk moeten we het nu stilleggen, terwijl wij heel graag snel wilden optreden tegen de wolf, want die vertoont wel probleemgedrag. We willen nieuwe en ernstige incidenten voorkomen", aldus Sterk vanavond op Radio M Utrecht.
Volgens de gedeputeerde komen er nog bijna dagelijks meldingen binnen bij het wolvenmeldpunt. "Het gaat dan om berichten over dat de wolf gezien wordt in de nabijheid van mensen. Gelukkig zijn dat niet van die ernstige incidenten waar we eerder mee te maken hadden, maar we hebben nog steeds alle reden om te zorgen dat de wolf dit onnatuurlijke gedrag afleert."
De provincie Utrecht kondigt verder aan dat de provincie tijdens de inhoudelijke behandeling van de zaak zal uitleggen waarom de vergunning tot het vangen, verdoven en zenderen en eventueel paintballen "noodzakelijk is om het probleemgedrag van de wolf bij te kunnen sturen".
'Verheugd'
De Faunabescherming laat juist weten 'zeer verheugd' te zijn met de uitspraak. "Deze voorlopige uitspraak kan een belangrijke mijlpaal vormen in het beschermingsbeleid van de wolf, en de voorwaarden waarop daarvan afgeweken kan worden", laat de natuurorganisatie weten.
"Wij vonden dat de rechter echt goede, doordringende vragen stelde tijdens de rechtszaak. Dus wij hadden er een positief gevoel over. In de uitspraak komt dat allemaal terug, want de rechter heeft alle bezwaren gehonoreerd", zegt Niko Koffeman, voorzitter van De Faunabescherming. "We zijn dus heel erg blij dat de rechter de vergunning geschorst heeft."
'Voorgestelde maatregelen zinloos'
De Faunabescherming had kritiek op meerdere voorgestelde maatregelen. "Er lopen op dit moment acht wolven rond op de Utrechtse Heuvelrug. Als je pootklemmen neerzet, kunnen zij alle acht in die klem terechtkomen, ook de welpen. Het zenderen heeft verder alleen zin als er sprake is van afwijkend gedrag. Daar is hier geen sprake van."
Maar ook het schieten met paintballgeweren vindt Koffeman zinloos. "De wolf moet namelijk een connectie leggen tussen het af te leren gedrag en de pijnprikkel. Maar er is helemaal geen af te leren gedrag. Dus je moet zorgen dat er geen loslopende honden meer zijn en dat het publiek voorgelicht wordt."
De provincie Utrecht moet de bezwaarprocedure dus volledig doorlopen. Mocht de provincie daarna alsnog groen licht krijgen voor de voorgestelde maatregelen, dan stapt de Faunabescherming mogelijk opnieuw naar de rechter.
Freek Vonk
Ook tv-presentator en bioloog Freek Vonk heeft gereageerd op de uitspraak. "Helaas heeft de rechter zojuist besloten dat zij niet overtuigd is van de rechtmatigheid van het besluit van de provincie Utrecht om de wolf te vangen, te verdoven en te zenderen", schrijft hij op Instagram. "Het veroorzaakt wel een aanzienlijke vertraging in de noodzakelijke maatregelen om zowel de wolf als de mens te beschermen."
Vonk zei eerder dat hij voorstander is van het zenderen van de wolf. "Dát dit vroeg of laat zal gebeuren, staat voor mij vast, maar de vraag is wanneer. De wolf rukt sneller op dan dat wij als maatschappij eraan kunnen wennen, en sneller dan onze wetgever kan handelen", schrijft hij op Instagram.
Volgens de bioloog worden de mensen die 'weinig tot geen kennis van zaken hebben' in deze discussie prominent gehoord. "We hebben in dit debat de expertise nodig van mensen die werkelijk begrijpen hoe dit werkt, zoals ecologen en gedragsbiologen, om weloverwogen en duurzame beslissingen te nemen. Voor zowel wolf als mens."
Het is nog lang niet gedaan met de onrust rondom de wolf. Inmiddels zijn er alleen al op het Landgoed zeven wolven geteld. De gemeente Leusden dringt aan op een landelijk wolvenbeleid, want de tijdelijke afsluiting van een deel van het Landgoed middels een noodbevel bleek geen oplossing voor deze rondtrekkende diersoort. Opwonenden, bezoekers, terreinbeheerders, ondernemers en het Landgoed als eigenaar verkeren nog steeds in onzekerheid.
Momenteel vindt discussie plaats in EU-verband over het verlagen van de zware Europese beschermingsstatus van de wolf.
Daarnaast wordt er gewerkt aan een update van het Interprovinciaal Wolvenplan en stimuleert de provincie de aanleg van wolfwerende rasters. De hamvraag blijft tot op heden onbeantwoord: is een drukbevolkt gebied als Nederland geschikt als leefgebied voor de wolf?
Als de overheid niet adequaat gaat optreden, vreest het Landgoed dat de reeënpopulatie op de Heuvelrug zwaar onder druk zal komen te staan. Hetzelfde lot zal het andere (klein)wild beschoren zijn. Het Landgoed blijft de ontwikkelingen en gesprekken nauwgezet volgen.
Bron: https://www.dentreekhenschoten.nl/ bij Actueel.
Bron: RTV Utrecht, link